Kesuburan Lelaki: Faktor Yang Mempengaruhi, Makanan Untuk Kesuburan & Ujian Kesuburan

Kesuburan memainkan peranan penting dalam aspek pembiakan manusia, dengan keupayaan untuk hamil dan melahirkan zuriat. Walaupun perbincangan tentang kesuburan sering tertumpu kepada wanita, adalah penting untuk menyedari bahawa kesuburan lelaki juga perlu diberikan perhatian.

Memetik ucapan Timbalan Menteri Pembangunan Wanita, Keluarga dan Masyarakat Aiman Athirah Sabu yang disiarkan dalam Berita Harian berkata, berdasarkan data ujian analisis sperma makmal Lembaga Penduduk dan Pembangunan Keluarga Malaysia (LPPKN) mendapati sebanyak 60 peratus menunjukkan keputusan abnormal.

Maksud kesuburan lelaki

“Perkara berkenaan secara langsung menyumbang kepada peningkatan masalah kesuburan dalam pasangan berkahwin di Malaysia.

“Pada masa yang sama kadar kelahiran di negara kita juga menunjukkan trend penurunan sejak 40 tahun lepas dan ia berkait rapat dengan kadar kesuburan dengan data 2021 Jabatan Perangkaan Malaysia yang menunjukkan 1.7 orang anak bagi setiap wanita berkahwin,” katanya.

Kesuburan lelaki merujuk kepada keupayaan lelaki untuk menghasilkan sperma sihat dan berdaya maju yang boleh menyuburkan telur, yang membawa kepada pembuahan.

Ia ditentukan oleh pelbagai faktor, termasuk kualiti, kuantiti, dan motilitas sperma. Walau bagaimanapun, bukan sahaja pengeluaran sperma yang penting; aspek lain seperti kesihatan keseluruhan sistem reproduktif dan keseimbangan hormon turut menyumbang kepada kesuburan lelaki.

Faktor yang mempengaruhi kesuburan 

Ada beberapa faktor yang mempengaruhi kesuburan lelaki. Antaranya adalah:

• Kiraan Sperma, Morfologi dan Motiliti: Kualiti sperma adalah penting kepada kesuburan. Kiraan sperma yang mencukupi, morfologi (bentuk) yang betul dan motilitas (pergerakan) yang teguh adalah penting untuk persenyawaan yang berjaya.
• Pilihan Gaya Hidup: Pelbagai faktor gaya hidup boleh mempengaruhi kesuburan lelaki dengan ketara. Tabiat seperti merokok, pengambilan alkohol yang berlebihan, penggunaan dadah rekreasi dan gaya hidup yang tidak aktif boleh menjejaskan pengeluaran dan fungsi sperma.
• Diet dan Pemakanan: Pemakanan yang betul adalah asas untuk kesihatan reproduktif. Diet yang kaya dengan antioksidan, vitamin (seperti C dan E), mineral (termasuk zink dan selenium), dan asid lemak omega-3 boleh menyokong pengeluaran sperma yang optimum.
• Ketidakseimbangan Hormon: Hormon seperti testosteron dan hormon luteinizing (LH) memainkan peranan penting dalam pengeluaran sperma. Ketidakseimbangan dalam hormon ini boleh menjejaskan kesuburan.
• Faktor Persekitaran: Pendedahan kepada toksin alam sekitar, bahan kimia, dan bahan pencemar boleh memberi kesan buruk terhadap kualiti dan fungsi sperma.
• Keadaan Perubatan: Keadaan perubatan yang mendasari, seperti diabetes, obesiti dan gangguan hormon, boleh memberi kesan kepada kesuburan lelaki. Merawat keadaan ini boleh meningkatkan kesihatan reproduktif.

Ciri-ciri air mani sihat

Air mani  sihat mempunyai beberapa ciri yang mencerminkan kualiti dan keupayaan pembiakan yang baik. Berikut adalah beberapa ciri air mani sihat:

• Warna: Air mani sihat biasanya berwarna putih atau kelabu keputihan.
• Konsistensi: Konsistensi air mani biasa secara amnya sedikit pekat dan melekit, serupa dengan tekstur putih telur mentah.
• Bau: Air mani yang sihat biasanya mempunyai bau yang sedikit khas, tetapi ia tidak semestinya mempunyai bau yang sangat kuat atau tidak normal.
• Isipadu: Jumlah normal air mani biasanya berkisar antara 1.5 hingga 5 mililiter setiap ejakulasi.
• Keasidan (pH): Air mani sihat mempunyai pH normal, secara amnya antara 7.2 hingga 7.8.
• Kiraan Sperma: Jumlah sperma dalam air mani boleh memberi kesan kepada peluang kehamilan. Kiraan sperma normal adalah sekitar 15 juta hingga 200 juta setiap mililiter air mani.
• Motilitas Sperma: Sperma yang mempunyai motilitas atau pergerakan yang baik mempunyai peluang yang lebih tinggi untuk mencapai telur.
• Morfologi Sperma: Sperma dengan bentuk fizikal yang normal mempunyai peluang yang lebih baik untuk berjaya menyuburkan telur.
• Masa Ejakulasi: Dalam sesetengah kes, ejakulasi yang berlaku terlalu cepat atau terlalu lama selepas rangsangan seksual boleh menjejaskan peluang kehamilan.

Jika anda mempunyai kebimbangan tentang kualiti atau kesihatan air mani, atau jika anda merancang untuk mempunyai anak dan mempunyai soalan tentang kesuburan, adalah dinasihatkan untuk berunding dengan doktor atau profesional penjagaan kesihatan.

Cara meningkatkan kesuburan lelaki

Kesuburan lelaki adalah faktor kritikal dalam bidang perancangan keluarga dan pembiakan. Calon bapa yang ingin mengoptimumkan kesihatan reproduktif mereka boleh menggunakan pelbagai strategi untuk meningkatkan kesuburan lelaki. 

Berikut cara untuk meningkatkan kesuburan lelaki:

1. Amalkan Gaya Hidup Sihat:

• Kekalkan Berat Badan yang Sihat: Kedua-dua obesiti dan kekurangan berat badan boleh memberi kesan kepada kesuburan. Mencapai dan mengekalkan berat badan yang sihat melalui pemakanan seimbang dan senaman yang kerap adalah penting.
• Elakkan Bahan Memudaratkan: Hadkan pengambilan alkohol, berhenti merokok, dan elakkan diri daripada dadah rekreasi. Bahan-bahan ini boleh menjejaskan pengeluaran dan fungsi sperma secara negatif.
• Uruskan Tekanan: Tekanan kronik boleh mengganggu tahap hormon dan menjejaskan pengeluaran sperma. Gabungkan aktiviti menghilangkan tekanan seperti meditasi, yoga dan kesedaran.
• Dapatkan Tidur yang Mencukupi: Utamakan tidur, kerana tidur yang tidak mencukupi boleh menjejaskan keseimbangan hormon dan kesihatan keseluruhan.

2. Makanan untuk kesuburan lelaki

• Makanan Kaya Antioksidan: Gabungkan buah-buahan (beri, sitrus), sayur-sayuran (bayam, kangkung), dan kacang (badam, walnut) yang kaya dengan antioksidan. Antioksidan melindungi sperma daripada tekanan oksidatif dan meningkatkan kualitinya.
• Asid Lemak Omega-3: Sertakan ikan berlemak (salmon, makarel) dan biji rami dalam diet anda. Asid lemak omega-3 menggalakkan kesihatan dan motiliti sperma.
• Vitamin dan Mineral: Ambil makanan yang kaya dengan vitamin C dan E, zink, selenium, dan asid folik. Nutrien ini penting untuk pengeluaran dan fungsi sperma.
• Protein Berasaskan Tumbuhan: Menggabungkan sumber protein berasaskan tumbuhan seperti kekacang, lentil dan tauhu. Mereka menawarkan protein tanpa lemak tepu yang terdapat dalam beberapa produk haiwan.

3. Makanan Tambahan:

• Suplemen Antioksidan: Sesetengah kajian mencadangkan bahawa suplemen antioksidan seperti vitamin C, vitamin E, dan koenzim Q10 boleh meningkatkan kualiti sperma dengan mengurangkan tekanan oksidatif.
• Suplemen Zink: Zink adalah penting untuk pengeluaran sperma dan tahap testosteron. Rujuk pakar penjagaan kesihatan sebelum mengambil sebarang suplemen.

4. Ubat Herba:

• Ashwagandha: Herba adaptogenik ini dipercayai meningkatkan kiraan sperma, motilitas dan kesihatan reproduktif keseluruhan. Rujuk pembekal penjagaan kesihatan sebelum menggunakan ubat herba.
• Maca Root: Sesetengah kajian mencadangkan bahawa akar maca boleh meningkatkan kiraan sperma dan pergerakan. Rujuk pakar penjagaan kesihatan sebelum digunakan.

5. Aktiviti Fizikal Biasa:

Libatkan diri dalam senaman yang kerap untuk mengekalkan berat badan yang sihat, melancarkan peredaran, dan menyokong keseimbangan hormon.

Ujian kesuburan lelaki

Ujian kesuburan lelaki, juga dikenali sebagai analisis sperma atau analisis air mani sihat ialah prosedur diagnostik yang dilakukan untuk menilai kualiti dan kuantiti sperma dalam air mani lelaki.

Pemeriksaan ini memberi gambaran tentang keupayaan pembiakan lelaki dan boleh membantu mengenal pasti masalah yang mungkin menjejaskan kesuburan.

Berikut adalah beberapa prosedur ujian kesuburan lelaki:

• Pengumpulan Sampel: Lelaki diminta mengumpul sampel sperma melalui onani di dalam bekas khas yang disediakan oleh makmal.
• Penyimpanan dan Pemprosesan: Sampel sperma akan dianalisis dalam masa yang singkat selepas pengumpulan. Pemprosesan melibatkan pengasingan komponen simen untuk mengukur parameter penting.
• Mikroskopi: Sperma akan diperiksa di bawah mikroskop untuk mengukur motilitas, kepekatan, dan morfologi.
• Tafsiran Keputusan: Keputusan ujian kesuburan lelaki akan memberi gambaran tentang keupayaan sperma untuk menyuburkan telur. Keputusan boleh dikelaskan sebagai normal atau subfertil, bergantung pada parameter yang diukur. Jika terdapat keabnormalan dalam keputusan ujian kesuburan lelaki, doktor atau pakar reproduktif boleh menasihati anda tentang langkah yang boleh diambil untuk mengoptimumkan kesuburan.

Bila waktu sesuai buat ujian kesuburan lelaki

Ujian sperma biasanya disyorkan untuk pasangan yang mengalami kesukaran mencapai kehamilan selepas satu tahun mencuba.

Sekiranya terdapat faktor risiko atau masalah kesihatan yang diketahui yang boleh menjejaskan kesuburan, ujian sperma boleh dilakukan lebih awal.

Senarai klinik kesuburan lelaki

1. TMC Fertility & Women’s Specialist Centre

• Lokasi: Jalan Tun Razak, Kuala Lumpur
• laman web: https://www.tmcfertility.com/

2. Sunfert International Fertility Centre

Lokasi: Jalan Ampang, Kuala Lumpur
laman web: https://www.sunfert.com/

3. Alpha Fertility Centre

Lokasi: Petaling Jaya, Selangor
laman web: https://www.alphafertilitycentre.com/

4. KL Fertility & Gynaecology Centre

Lokasi: Jalan Bangsar, Kuala Lumpur
laman web: https://www.klfertility.com/

5. Metro IVF

Lokasi: Petaling Jaya, Selangor
laman web: https://www.metroivf.com/

6. Fertility Associates Malaysia

Lokasi: Kuala Lumpur
laman web: https://www.fertilityassociates.my/

7. Damai Service Hospital

Lokasi: Kuala Lumpur
laman web: https://www.dsh.com.my/

8. Fertility Center of Sunway Medical Centre

Lokasi: Bandar Sunway, Selangor
laman web: https://www.sunwaymedical.com/

9. Selangor Fertility Centre

Lokasi: Shah Alam, Selangor
laman web: https://www.selangorfertilitycentre.com/

10. Regency Specialist Hospital

Lokasi: Klang, Selangor
laman web: https://regencyspecialist.com/

Pastikan anda melayari laman web rasmi klinik ini atau menghubungi mereka secara terus untuk mendapatkan maklumat terkini mengenai perkhidmatan perundingan, prosedur, bayaran dan jadual. Sebelum membuat keputusan, adalah penting untuk berunding dengan doktor dan melakukan penyelidikan yang teliti.

Ubat kesuburan lelaki

Adalah penting untuk diingat bahawa menggunakan ubat  kesuburan lelaki harus dilakukan dengan berhati-hati dan di bawah arahan doktor.

Sesetengah ubat mungkin mempunyai kesan sampingan atau risiko yang perlu dipertimbangkan. Berikut adalah beberapa jenis ubat kesuburan lelaki yang boleh digunakan atau ditetapkan oleh doktor untuk meningkatkan kesuburan anda. 

Antaranya adalah:

1. Clomiphene Citrate: Ubat ini sering digunakan untuk merawat gangguan ovulasi pada wanita, tetapi juga boleh digunakan pada lelaki untuk meningkatkan pengeluaran hormon LH dan FSH, yang boleh mencetuskan peningkatan pengeluaran sperma.

2. Luteinizing Hormone (LH): Mengawal hormon LH dalam bentuk suntikan boleh merangsang testis untuk menghasilkan lebih banyak testosteron dan mungkin meningkatkan pengeluaran sperma.

3. Follicle-Stimulating Hormone (FSH): Seperti hormon LH, hormon FSH juga boleh disuntik untuk merangsang pengeluaran sperma.

4. Suplemen Vitamin dan Mineral: Beberapa kajian telah menunjukkan bahawa suplemen seperti vitamin C, vitamin E, asid folik, zink, dan selenium boleh membantu meningkatkan kualiti sperma. Walau bagaimanapun, adalah penting untuk berunding dengan doktor sebelum mengambil suplemen ini.

5. Rawatan Khas untuk Gangguan Hormon: Jika masalah kesuburan disebabkan oleh gangguan hormon, seperti paras testosteron yang rendah, doktor mungkin menetapkan terapi hormon untuk membantu merawat masalah tersebut.

6. HCG (Human Chorionic Gonadotropin) Terapi Hormon: HCG boleh merangsang buah zakar untuk meningkatkan pengeluaran hormon testosteron dan sperma.

Hubungan seks bantu tingkatkan kesuburan lelaki

Menurut penyelidikan baru daripada Hospital Middlesex Utara di London, hubungan seks dua kali dalam masa satu jam akan menggandakan kesuburan lelaki sebanyak tiga kali ganda.

Ini sekaligus membuktikan idea popular yang lelaki tidak harus melakukan hubungan seks sebelum cuba untuk mempunyai seorang anak untuk meningkatkan potensi sperma mereka adalah PALSU.

Kajian ini telah melibatkan 73 pasangan yang telah mendapat inseminasi rahim (IUI). Ia adalah rawatan kesuburan di mana sperma diletakkan terus ke dalam rahim. Orang lelaki (yang dikelaskan sebagai sub-subur) menghasilkan dua sampel sperma dalam satu jam. Kemudian, sampel kedua telah digunakan dalam rawatan IUI itu.

Yang luar biasa sekali, ia menaikkan kadar kehamilan sebanyak 20 peratus. Ini adalah tiga kali lebih tinggi daripada kadar kejayaan 6 peratus yang biasa dialami dengan IUI.

15 daripada wanita tersebut mengandung serta-merta, manakala, 10 lagi menjadi hamil apabila mereka cuba tip ini dalam tempoh kesuburan mereka beberapa bulan berikutnya. Secara keseluruhan, kadar kejayaan kajian ini adalah 34 peratus.

Kajian ini dijalankan untuk membandingkan kadar kejayaan IUI dengan IVF. Pakar percaya bahawa penemuan ini boleh membantu pasangan cuba untuk hamil tanpa rawatan kesuburan.

Mengapa taktik ini berjaya?

Seks tambahan dalam tempoh sejam sebenarnya meningkatkan kualiti sampel sperma kedua kerana ia lebih segar dan mengandungi sperma yang lebih subur.

Dr. Jackson Kirkman-Brown, seorang pakar reproduktif di Universiti Birmingham, memberitahu akhbar Daily Mail:

“Ramai masih berfikir bahawa jika anda ingin mempunyai bayi, anda perlu menyimpan sperma, pada hakikatnya, tidak mengadakan hubungan seks adalah sangat buruk untuk lelaki kerana ia memberi kesan kepada kualiti sperma. Seks tambahan menghasilkan sperma yang lebih segar, dan berkeadaan yang lebih baik.”

Sementara itu, Dr Gulam Bahadur, seorang pakar kemandulan di Hospital Middlesex Utara yang mengetuai kajian itu, berkata:

“Walaupun ini adalah satu kajian yang agak kecil, kami percaya ia adalah satu langkah besar yang boleh membuat perbezaan yang besar kepada kadar kehamilan.”

Semoga bermanfaat!

Peringatan: Anda tidak dibenarkan menyiar artikel ini di mana-mana laman web atau status Facebook yang lain, tanpa pemberian kredit dan pautan yang tepat lagi berfungsi pada artikel asal di laman The AsianParent Malaysia

Baca juga: Masalah Kesuburan Lelaki Malaysia Membimbangkan, Kadar Kelahiran Catat Penurunan

Baca juga: Lelaki Suka Pakai Spender @ Boxer? Pilihan Tepat, Bantu Penghasilan Sperma Berkualiti!

Baca juga: 8 makanan ini tingkatkan kesuburan lelaki – sperma pun jadi lebih banyak!