Usia Dan Tahap Kesuburan: Peluang Untuk Hamil Serta Risiko Kehamilan Lewat Usia

Menurut Sinar Harian, berdasarkan laporan Perangkaan Penting Malaysia 2022,  jumlah kelahiran hidup pada 2021 merekodkan penurunan tertinggi dalam satu dekad dengan 439,744 kelahiran berbanding 471,504 kelahiran pada 2020. Ia dikaitkan dengan tahap kesuburan wanita dan lelaki.

Ketua Perangkawan, Datuk Seri Dr Mohd Uzir Mahidin berkata, Kadar Kelahiran Kasar (CBR) turut merekodkan penurunan daripada 14.5 kelahiran pada 2020 kepada 13.5 kelahiran pada 2021 bagi setiap 1,000 penduduk.

Kemuncak tahap kesuburan wanita

“Kadar Kesuburan Jumlah (TFR) bagi wanita umur reproduktif di Malaysia iaitu 15 hingga 49 tahun mencatatkan penurunan dengan 1.7 bayi pada 2021 berbanding 1.8 bayi pada 2020,” katanya dalam kenyataan pada Khamis.

Maksud kesuburan adalah keupayaan untuk membiak atau mendapatkan zuriat. Ia merujuk kepada keupayaan tubuh menghasilkan sel pembiakan yang diperlukan untuk pembiakan seksual.

Pada wanita, kesuburan melibatkan keupayaan ovari mengeluarkan telur secara teratur dan keupayaan rahim menerima dan menyokong janin yang sedang berkembang. Manakala pada lelaki, kesuburan melibatkan pengeluaran dan pembebasan sperma yang mempunyai keupayaan untuk menyuburkan telur wanita.

Kesuburan wanita ialah perjalanan dinamik yang dicirikan oleh fasa yang berbeza, setiap satunya dipengaruhi oleh umur.

Perjalanan bermula dengan menarche, permulaan haid, biasanya berlaku sekitar umur 12 hingga 14 tahun.

Walau bagaimanapun, puncak kesuburan wanita diperhatikan pada awal hingga pertengahan 20-an. Dalam tempoh ini, wanita mengalami keadaan optimum untuk pembuahan kerana bilangan telur yang sihat dan persekitaran hormon yang menggalakkan.

Peningkatan usia dan peluang kehamilan

Bagi pasangan yang sihat dalam lingkungan 20-an dan awal 30-an, sekitar 1 dalam 4 wanita akan hamil dalam mana-mana kitaran haid tunggal.

Menjelang umur 40 tahun, sekitar 1 dalam 10 akan hamil setiap kitaran haid. Kesuburan lelaki juga menurun dengan usia, tetapi tidak seperti yang diramalkan.

Bagaimana umur mempengaruhi tahap kesuburan  

Pada zaman kini, semakin ramai menangguhkan hasrat memiliki anak sehingga lewat 30-an atau 40-an.

Namun seiring peningkatan usia, ia boleh menjejaskan ovari dan telur di dalamnya. Anda tidak dapat melihat atau merasakan perubahan ini dan ia berlaku lebih cepat daripada yang anda fikirkan.

Berikut tahap kesuburan wanita mengikut umur:

• Puncak tahun reproduktif wanita adalah antara lewat remaja dan lewat 20-an. Apabila wanita menghampiri lewat 20-an dan awal 30-an, perubahan halus mula muncul dalam fisiologi pembiakan mereka. Kualiti dan kuantiti telur secara beransur-ansur merosot, menyebabkan kesuburan berkurangan. 
• Menjelang umur 30 tahun, tahap kesuburan wanita (keupayaan untuk hamil) mula merosot. Penurunan tahap kesuburan wanita ini berlaku lebih cepat apabila anda mencapai usia pertengahan 30-an.  Fenomena ini terutamanya disebabkan oleh penurunan dalam rizab ovari, kumpulan telur yang berdaya maju dalam ovari.
• Menjelang 45 tahun, kesuburan telah merosot sehinggakan untuk hamil secara semula jadi tidak mungkin.

Kesan umur terhadap kesuburan wanita

Kesan umur terhadap kesuburan wanita adalah ketara dan kompleks. Secara umum, kesuburan wanita berubah mengikut usia.

Berikut adalah beberapa perkara penting mengenai kesan umur terhadap kesuburan wanita:

• Penurunan kualiti telur: Penurunan kualiti telur boleh berpunca daripada usia. Sel telur yang dikeluarkan oleh ovari wanita yang lanjut usia cenderung terdedah kepada kerosakan genetik atau keabnormalan kromosom, yang meningkatkan risiko gangguan genetik pada janin.
• Rizab ovari berkurangan: Apabila usia wanita semakin meningkat, kuantiti dan kualiti telur semakin berkurangan. Pengurangan ini menjejaskan peluang pembuahan dan kemungkinan kehamilan yang sihat. Ia juga meningkatkan risiko keabnormalan kromosom dan kecacatan kelahiran.
• Peluang kehamilan berkurangan: Wanita berumur 35 tahun ke atas mempunyai peluang yang lebih rendah untuk hamil setiap kitaran haid, dan risiko kesukaran untuk hamil meningkat dengan usia.
• Kehamilan berisiko tinggi: Kehamilan pada usia lanjut (terutama selepas umur 35 tahun) boleh berisiko lebih tinggi. Risiko preeklampsia, diabetes semasa hamil, komplikasi janin, kelahiran pramatang, dan masalah kesihatan lain adalah lebih berkemungkinan.
• Menopaus: Umur sekitar 50 tahun adalah masa di mana kebanyakan wanita mengalami menopause, iaitu terhentinya haid dan terhentinya pengeluaran telur oleh ovari. Ia menandakan berakhirnya tempoh kesuburan semulajadi wanita.
• Kitaran haid tidak teratur: Peningkatan usia boleh menyebabkan kitaran period tak teratur, menjadikannya lebih sukar untuk meramalkan ovulasi dengan tepat. Ketidakpastian ini boleh merumitkan masa persetubuhan untuk konsepsi.

Usia dan kesuburan lelaki

Tidak seperti wanita, lelaki tidak mengalami penurunan kesuburan secara tiba-tiba apabila usia mereka meningkat.

Lelaki menghasilkan sperma sepanjang hayat mereka, tetapi usia masih boleh mempengaruhi kesihatan reproduktif lelaki:

• Kualiti sperma: Walaupun pengeluaran sperma berterusan, kualiti sperma boleh menurun dengan usia. Lelaki yang lebih tua mungkin mempunyai bahagian sperma yang lebih tinggi dengan keabnormalan genetik, yang berpotensi meningkatkan risiko kecacatan kelahiran dan keadaan kesihatan tertentu pada anak.
• Mutasi genetik: Walaupun lelaki cenderung untuk mengekalkan keupayaan untuk menjadi bapa sepanjang hayat mereka, kajian telah menunjukkan bahawa kanak-kanak yang dilahirkan oleh bapa yang lebih tua mungkin mempunyai risiko yang lebih tinggi sedikit untuk beberapa masalah kesihatan, seperti gangguan genetik dan gangguan perkembangan.

Risiko kehamilan lewat usia

Komplikasi kehamilan boleh terjadi apabila usia meningkat, terutamanya bagi wanita yang sudah mencapai usia ibu 35 tahun atau lebih.

Walaupun kehamilan secara amnya dianggap sebagai proses semula jadi dan sihat, risiko tertentu menjadi lebih tinggi apabila usia wanita semakin tua.

Berikut adalah beberapa risiko yang mungkin dihadapi oleh ibu mengandung dengan usia yang lebih tua:

• Diabetes Gestational: Usia ibu yang lebih lanjut dikaitkan dengan peningkatan risiko menghidap diabetes semasa hamil, sejenis diabetes yang berlaku semasa kehamilan. Keadaan ini boleh memberi kesan kepada ibu dan bayi, termasuk risiko yang lebih tinggi untuk berat lahir tinggi dan keperluan untuk bersalin secara cesarean.
• Tekanan Darah Tinggi dan Preeklampsia: Ibu yang lebih tua lebih cenderung mengalami tekanan darah tinggi dan bentuknya yang teruk, preeklampsia. Preeklampsia boleh membawa kepada komplikasi yang serius untuk ibu dan bayi, termasuk kelahiran pramatang dan berat lahir rendah.
• Keabnormalan Kromosom: Risiko melahirkan bayi dengan kelainan kromosom, seperti sindrom Down, meningkat dengan usia ibu. Ini disebabkan oleh penuaan telur dalam ovari, yang boleh menyebabkan kesilapan dalam pembahagian kromosom semasa persenyawaan.
• Plasenta Previa dan Gangguan Plasenta: Plasenta previa (apabila plasenta menutup serviks) dan gangguan plasenta (apabila plasenta terlepas dari dinding rahim) kedua-duanya lebih kerap berlaku pada ibu yang lebih tua dan boleh menyebabkan pendarahan dan komplikasi lain.
• Kehamilan Berganda: Wanita yang menjalani rawatan kesuburan, yang boleh menjadi lebih biasa di kalangan wanita yang lebih tua, mempunyai peluang yang lebih tinggi untuk hamil kembar atau gandaan tertib lebih tinggi. Kehamilan berganda dikaitkan dengan peningkatan risiko untuk ibu dan bayi.
• Bersalin secara Cesarean: Usia ibu yang lebih lanjut dikaitkan dengan kemungkinan yang lebih tinggi untuk memerlukan kelahiran secara caesar. Ini boleh disebabkan oleh gabungan faktor, termasuk perubahan dalam badan ibu dan peningkatan kejadian komplikasi.
• Kelahiran Pramatang: Ibu-ibu yang lebih tua mempunyai sedikit peningkatan risiko kelahiran pramatang (bersalin sebelum 37 minggu kehamilan). Kelahiran pramatang boleh membawa kepada masalah kesihatan pada bayi dan memerlukan penjagaan khusus.

Adalah penting untuk ambil perhatian bahawa walaupun risiko ini meningkat dengan usia, ramai wanita dalam lingkungan 30-an dan 40-an mereka mempunyai kehamilan yang sihat dan melahirkan bayi yang sihat.

Penjagaan pranatal yang kerap, gaya hidup sihat dan campur tangan perubatan awal apabila diperlukan boleh membantu mengurangkan beberapa risiko ini.

Bila perlu buat ujian kesuburan

• Jika anda berumur lebih daripada 35 tahun dan tidak hamil selepas 6 bulan melakukan hubungan seks biasa tanpa menggunakan kawalan kelahiran, berbincang dengan pakar obstetrik- pakar sakit puan (ob-gyn) anda tentang penilaian kemandulan.
• Jika berumur lebih daripada 40 tahun, penilaian oleh doktor disyorkan sebelum anda mencuba untuk hamil. Nasihat ini amat penting jika anda mempunyai masalah yang boleh menjejaskan kesuburan, seperti endometriosis.

Bila perlu berjumpa doktor

Berunding dengan doktor tentang kesuburan dan umur adalah disyorkan jika anda mempunyai kebimbangan tentang kesihatan reproduktif, perancangan keluarga atau potensi kesan umur terhadap kesuburan.

Berikut adalah beberapa situasi yang memerlukan anda berjumpa doktor:

• Merancang untuk memulakan keluarga: Jika anda sedang merancang untuk membina keluarga, adalah idea yang baik mengadakan perundingan pra-konsepsi. Ini membolehkan anda membincangkan sejarah kesihatan, faktor gaya hidup dan sebarang kebimbangan yang mungkin dihadapi tentang kesuburan atau potensi kesan usia.
• Menangguhkan kehamilan: Jika anda merancang untuk menangguhkan kehamilan atas sebab peribadi, kerjaya atau lain-lain, adalah penting untuk mendapatkan pandangan daripada doktor. Mereka boleh memberikan maklumat tentang cara mengekalkan kesuburan wanita.
• Kitaran period tak teratur: Jika anda perasan perubahan dalam kitaran haid seperti period tak teratur atau perubahan aliran yang ketara, ini boleh menjadi tanda masalah kesihatan reproduktif yang boleh menjejaskan kesuburan.
• Cubaan hamil selama lebih setahun: Jika anda berumur di bawah 35 tahun dan telah mencuba secara aktif untuk hamil selama lebih setahun, adalah disyorkan untuk berunding dengan doktor. Jika anda berumur 35 tahun atau lebih, anda dinasihat mendapatkan bantuan selepas enam bulan mencuba.
• Sejarah masalah kesihatan: Jika anda mempunyai sejarah kesihatan yang menjejaskan kesuburan, seperti sindrom ovari polikistik (PCOS) atau endometriosis, adalah idea yang baik untuk membincangkan pilihan anda dan potensi cabaran dengan doktor.

Semoga artikel ini bermanfaat.

Peringatan: Anda tidak dibenarkan menyiar artikel ini di mana-mana laman web atau status Facebook yang lain, tanpa pemberian kredit dan pautan yang tepat lagi berfungsi pada artikel asal di laman The Asianparent Malaysia

Baca juga: Suplemen & Pil Kesuburan Agar Cepat Hamil: Panduan Lengkap Buat Pasangan TTC

Baca juga: Tingkap Kesuburan (Fertile Window): Bila Waktu Subur, Tanda Wanita Subur & Tips

Baca juga: Kalkulator Ovulasi Untuk Ramal Waktu Subur Wanita, Penting Dalam Perancangan Keluarga