Hb Rendah Saat Hamil (Anemia): Penyebab Hb Rendah, Cara Menjaga Hb & Rawatan

Semasa mengandung, paras Hb sering menurun. Faktor-faktor yang boleh menyebabkan Hb rendah pada ibu hamil termasuk kekurangan nutrisi atau masalah kesihatan tertentu. Walau bagaimanapun, langkah-langkah boleh diambil untuk mengelakkan tahap Hb rendah saat hamil.

Hb atau hemoglobin, sejenis protein dalam sel darah merah, memainkan peranan dalam membawa oksigen dari paru-paru ke seluruh badan. Semasa mengandung, hemoglobin bukan sahaja membekalkan oksigen kepada tubuh ibu, tetapi juga menyampaikan oksigen kepada janin.

Secara amnya, paras Hb semasa mengandung cenderung lebih rendah sedikit berbanding wanita dewasa yang tidak hamil, tetapi ini dianggap normal dan tidak berbahaya. Hb dianggap rendah pada wanita hamil jika nilainya kurang daripada 11 g/dL.

Keadaan ini dikenali sebagai anemia, yang dalam kes yang lebih teruk boleh menyebabkan komplikasi kehamilan dan bayi dalam kandungan. Walau bagaimanapun, ibu hamil masih boleh mencegah anemia dan mengekalkan kesihatan semasa hamil dengan langkah yang betul.

Penyebab Hb Rendah Saat Hamil

Punca tahap Hb (hemoglobin) rendah semasa kehamilan boleh berbeza-beza, termasuk:

1. Kekurangan Zat Besi: Kekurangan zat besi adalah penyebab anemia yang paling biasa di kalangan wanita hamil. Zat besi diperlukan untuk pengeluaran hemoglobin, dan keperluan untuk zat besi meningkat semasa kehamilan untuk menyokong pertumbuhan janin dan plasenta.
2. Kekurangan Asid Folik dan Vitamin B12: Kedua-dua nutrien ini juga penting untuk penghasilan sel darah merah. Kekurangan asid folik dan vitamin B12 boleh menyebabkan pengeluaran sel darah merah yang tidak mencukupi.
3. Pendarahan: Pendarahan ringan atau pendarahan tidak dapat dikesan boleh menjadi punca tahap Hb rendah. Ini boleh berlaku semasa kehamilan, terutamanya pada trimester pertama.
4. Penyakit Kronik: Sesetengah keadaan kesihatan seperti penyakit kronik (penyakit buah pinggang, penyakit autoimun) juga boleh menyebabkan anemia semasa kehamilan.
5. Kehamilan Berganda: Ibu yang mengandung anak kembar atau lebih berisiko mendapat anemia kerana keperluan pemakanan yang lebih tinggi.

Cara Menjaga Kadar Hb Saat Hamil

• Ambil Makanan Kaya Zat Besi: Pilih makanan yang kaya dengan zat besi, seperti daging merah, ayam, ikan, telur, kacang, biji, sayur-sayuran hijau dan buah-buahan kering. Makan makanan yang mengandungi vitamin C juga boleh membantu penyerapan zat besi.
• Makanan Tambahan Zat Besi: Doktor anda mungkin mengesyorkan suplemen zat besi jika tahap Hb rendah atau jika keperluan zat besi tidak dipenuhi melalui diet.
• Ambil Asid Folik dan Vitamin B12: Asid folik dan vitamin B12 penting untuk penghasilan sel darah merah. Pastikan makan makanan yang kaya dengan kedua-dua nutrien ini atau pertimbangkan untuk menggunakan suplemen jika perlu.
• Elakkan Makanan Yang Menghalang Penyerapan Zat Besi: Sesetengah makanan atau minuman, seperti teh dan kopi, boleh menghalang penyerapan zat besi. Elakkan mengambil makanan ini bersama-sama dengan makanan yang kaya dengan zat besi.
• Pantau Pengambilan Kafein: Hadkan pengambilan kafein, kerana kafein juga boleh menghalang penyerapan zat besi.
• Kekalkan Kehamilan yang Sihat: Ikuti nasihat doktor tentang penjagaan pranatal yang betul, termasuk pemeriksaan rutin dan ujian darah untuk memantau tahap Hb.
• Urus Loya dan Muntah: Jika anda mengalami loya dan muntah yang teruk (hyperemesis gravidarum), berbincang dengan doktor anda. Doktor anda mungkin boleh memberikan nasihat atau rawatan untuk membantu menguruskan gejala ini dan mencegah dehidrasi dan kekurangan zat besi.
• Dapatkan Rehat yang Cukup: Pastikan anda mendapat rehat yang cukup dan menguruskan tekanan dengan baik, kerana keletihan dan tekanan boleh menjejaskan kesihatan keseluruhan, termasuk tahap Hb.

Hb Normal Ibu Hamil

Hb normal ibu hamil adalah antara 12 hingga 15g/dl. Tapi biasanya bila mengandung, paras Hb normal ibu hamil sedikit rendah iaitu 11 ke 12g/dl. Ia berlaku disebabkan perubahan hormon tatkala berbadan dua. 

Namun begitu, bahaya HB rendah adalah bila bacaan menjadi kurang dari 11g/dl. 

Tanda Hb Rendah

• Keletihan dan Kelemahan: Kapasiti pembawa oksigen yang berkurangan boleh menyebabkan peningkatan perasaan keletihan dan kelemahan.
• Kulit dan Kuku Pucat: Anemia boleh menyebabkan pucat pada kulit dan kuku akibat penurunan pengeluaran sel darah merah.
• Sesak Nafas: Bekalan oksigen yang tidak mencukupi boleh mengakibatkan sesak nafas, terutamanya semasa aktiviti fizikal.
• Pening dan Rasa Ingin Pitam: Tahap hemoglobin yang rendah boleh menjejaskan peredaran darah, menyebabkan pening dan rasa pitam.
• Kerengsaan dan Sukar Tumpuan: Bekalan oksigen yang tidak mencukupi ke otak boleh mengakibatkan kerengsaan dan kesukaran menumpukan perhatian.

Rawatan Anemia

Rawatan anemia berbeza-beza, bergantung kepada punca penyakit dan keadaan seseorang. Perubahan dalam diet atau makanan tambahan boleh membantu orang yang mengalami anemia kekurangan zat besi atau vitamin.

Jika anemia disebabkan oleh keadaan lain, merawat penyakit ini pada puncanya selalunya akan mengurangkan masalah tersebut.

Ubat-ubatan dan pemindahan darah adalah antara pilihan rawatan untuk anemia aplastik, dan antibiotik boleh digunakan dalam kes anemia hemolitik.

Polycythemia adalah keadaan seumur hidup yang tiada penawar tetapi boleh diuruskan dengan ubat.

Penyakit sel sabit adalah keadaan yang menghadkan hayat. Satu-satunya penawar yang ada ialah pemindahan sel stem hematopoietik. Rawatan tersedia, bagaimanapun, yang mengurangkan gejala dan meningkatkan kualiti hidup seseorang.

Kesimpulannya, Hb rendah saat hamil yang tidak dirawat boleh menyebabkan komplikasi pada ibu dan janin yang sedang berkembang.

Penjagaan pranatal yang kerap, diagnosis yang betul, dan rawatan anemia yang tepat adalah penting untuk memastikan kehamilan sihat.

Ibu hamil digalakkan berkomunikasi secara terbuka dengan doktor bagi menangani kebimbangan dan mendapatkan nasihat tentang cara mengekalkan bacaan Hb normal ibu hamil sepanjang tempoh kehamilan ini.

Semoga bermanfaat.