Pendidikan Khas/Special Education: Kepentingan, Senarai Sekolah PPKI & Cara Memohon

Pelaksanaan Pendidikan Prasekolah di KPM adalah bertujuan menyediakan pengalaman pembelajaran kepada murid-murid yang berumur antara empat hingga enam tahun yang berstatus Warganegara Malaysia untuk semua murid termasuk Murid Berkeperluan Khas (melalui sistem pendidikan khas).

Ia adalah untuk menyuburkan potensi kanak kanak dalam semua aspek perkembangan, menguasai kemahiran asas dan memupuk sikap positif sebagai persediaan masuk ke sekolah rendah.

Maksud pendidikan khas

Pendidikan khas merujuk kepada pendidikan yang direka khusus untuk menyokong pelajar yang mempunyai keperluan pendidikan yang berbeza daripada keperluan pelajar biasa.

Manakala maksud PPKI pula adalah Program Pendidikan Khas Integrasi, iaitu program di bawah sekolah awam yang menempatkan murid kurang upaya terdiri daripada masalah ADHD, sindrom down, spastik, terencat akal dan sebagainya.

Tujuan utama pendidikan khas adalah memberikan pendidikan yang sesuai dengan keperluan individu yang mungkin menghadapi cabaran pembelajaran atau kecacatan fizikal, kognitif, sosial, atau emosi.

Akta dan dasar pendidikan Malaysia

Malaysia telah membuat kemajuan yang signifikan dalam membangunkan kerangka dasar untuk menyokong pendidikan. Undang-undang dan dasar utama berkaitan dengan pendidikan khas adalah seperti berikut:

1. Akta Pendidikan 1996 (Akta 550):

Akta ini membentuk asas sistem pendidikan di Malaysia dan merangkumi peruntukan-peruntukan berkaitan pendidikan khas. Ia mengiktiraf hak setiap individu untuk menerima pendidikan, tanpa mengira keupayaan mereka.

2. Dasar Pendidikan Khas Kebangsaan (DPKK) 1996:

DPKK diperkenalkan untuk menyediakan kerangka strategik bagi pembangunan dan pelaksanaan program-program dan perkhidmatan pendidikan di Malaysia.

Ia menekankan kepentingan pendidikan inklusif dan integrasi kanak-kanak dengan keperluan khas ke dalam sekolah biasa apabila sesuai.

3. Rancangan Pembangunan Pendidikan (PIPP) 2006-2010 dan 2013-2025:

Rancangan ini merangkumi peruntukan bagi peningkatan kualiti pendidikan, latihan guru, dan kemudahan untuk kanak-kanak dengan keperluan khas.

4. Akta Hak Orang Kurang Upaya 2018:

Walaupun bukan khusus kepada pendidikan, akta ini mengesahkan hak orang kurang upaya, termasuk hak mereka dan akses kepada pendidikan yang inklusif dan saksama.

Jenis special education

Malaysia menawarkan pelbagai perkhidmatan special education untuk memenuhi keperluan pelajar yang mempunyai keupayaan pendidikan berbeza.

Perkhidmatan-perkhidmatan ini boleh dibahagikan secara meluas kepada berikut:

1. Pendidikan Inklusif:

Pendidikan inklusif merupakan aspek utama dalam kerangka dasar pendidikan khas Malaysia. Matlamatnya adalah untuk mengintegrasikan pelajar yang mempunyai keperluan khas ke dalam sekolah-sekolah biasa apabila ianya sesuai.

Pendekatan ini menggalakkan interaksi, pemahaman, dan penyertaan sosial di kalangan pelajar dengan dan tanpa keperluan khas.

2. Sekolah Khas:

Malaysia mempunyai rangkaian sekolah khas yang menyediakan program-program yang disesuaikan untuk pelajar dengan keperluan pendidikan yang lebih signifikan.

Sekolah-sekolah ini dilengkapi dengan kemudahan khusus dan kakitangan yang terlatih untuk menyokong pelajar dengan pelbagai keperluan.

3. Program Intervensi Awal:

Intervensi awal adalah penting bagi kanak-kanak dengan perkembangan terbantut atau keperluan pendidikan.

Malaysia menawarkan program intervensi awal untuk kanak-kanak berumur 0-6 tahun untuk mengenal pasti dan menangani masalah perkembangan dengan segera.

4. Latihan Kemahiran Hidup dan Vokasional:

Bagi pelajar yang lebih besar, program-program latihan kemahiran hidup dan vokasional direka untuk menyediakan mereka untuk pekerjaan dan kehidupan bebas.

Kategori kanak kanak

Klasifikasi kanak-kanak bergantung kepada jenis keperluan pendidikan mereka.

Keperluan pendidikan kanak-kanak khas adalah berbeza-beza, dan pihak berkuasa pendidikan menggunakan klasifikasi berikut untuk membantu menyediakan perkhidmatan yang sesuai dan berkualiti:

1. Kanak-Kanak Berkeperluan Khas dalam Pembelajaran (Learning Disabilities):

Kumpulan ini merangkumi kanak-kanak yang menghadapi kesulitan dalam proses pembelajaran akademik. Contoh keperluan pendidikan dalam kategori ini termasuk:

• Disleksia: Kesulitan membaca, mengeja, atau memahami perkataan bertulis.
• Diskalkulia: Kesulitan dalam pemahaman dan penggunaan konsep matematik.
• Disgrafia: Kesulitan menulis dengan kemas dan jelas.

2. Kanak-Kanak Berkeperluan Khas Dalam Perkembangan (Developmental Disabilities):

Kumpulan ini merangkumi kanak-kanak yang menghadapi cabaran dalam perkembangan fizikal, kognitif, atau sosial mereka. Contoh keperluan pendidikan dalam kategori ini termasuk:

• Autisme: Kesulitan dalam interaksi sosial, komunikasi, dan tingkah laku yang berulang-ulang.
• Gangguan Pembangunan Global (Global Developmental Delay): Kelambatan perkembangan dalam beberapa domain seperti pertuturan, kemahiran motor, dan kemahiran sosial.
• Sindrom Down: Kecenderungan kepada kesulitan perkembangan fizikal dan keperluan pendidikan khas dalam bidang kognitif.

3. Kanak-Kanak Berkeperluan Khas Dalam Pendengaran (Hearing Impairments):

Kumpulan ini merangkumi kanak-kanak dengan masalah pendengaran, sama ada ketidakupayaan pendengaran sepenuhnya atau sebahagian. Mereka mungkin memerlukan sokongan dalam bidang pertuturan dan bahasa isyarat.

4. Kanak-Kanak Berkeperluan Khas Dalam Penglihatan (Visual Impairments):

Kumpulan ini merangkumi kanak-kanak yang mempunyai masalah penglihatan, termasuk ketidakupayaan penglihatan sepenuhnya atau sebahagian. Mereka memerlukan akses kepada bahan-bahan pembelajaran yang sesuai seperti Braille dan teknologi bantu.

5. Kanak-Kanak Berkeperluan Khas Dalam Mobiliti (Mobility Impairments):

Kumpulan ini merangkumi kanak-kanak yang menghadapi cabaran dalam mobiliti fizikal. Mereka mungkin memerlukan bantuan dalam akses fizikal ke sekolah dan perkhidmatan pembelajaran yang disesuaikan.

6. Kanak-Kanak Berkeperluan Khas Dalam Kesihatan Mental (Mental Health Disabilities):

Kumpulan ini merangkumi kanak-kanak yang menghadapi masalah kesihatan mental seperti kecemasan, kemurungan, gangguan makan, atau gangguan tingkah laku. Mereka memerlukan sokongan emosi dan psikososial.

7. Kanak-Kanak Berkeperluan Khas Dalam Bahasa dan Pertuturan (Speech and Language Impairments):

Kumpulan ini merangkumi kanak-kanak yang mengalami kesulitan dalam berkomunikasi secara lisan atau bertulis. Mereka mungkin memerlukan terapi pertuturan dan sokongan dalam memahami dan menggunapakai bahasa.

8. Kanak-Kanak Berkeperluan Khas dalam Kesihatan Kronik (Chronic Health Conditions):

Kumpulan ini merangkumi kanak-kanak yang mempunyai penyakit kronik seperti diabetes, epilepsi, atau penyakit jantung. Mereka memerlukan penyelarasan pendidikan yang memahami keperluan kesihatan mereka.

9. Kanak-Kanak Berkeperluan Khas Dalam Kegagalan Kecergasan (Physical Disabilities):

Kumpulan ini merangkumi kanak-kanak dengan kecacatan fizikal yang menyekat keupayaan mereka untuk bergerak dan berpartisipasi dalam aktiviti fizikal. Mereka memerlukan sokongan dalam penggunaan peralatan bantu dan terapi fizikal.

10. Kanak-Kanak Berkeperluan Khas Dalam Intelek (Intellectual Disabilities):

Kumpulan ini merangkumi kanak-kanak dengan kelemahan dalam keupayaan intelektual mereka. Mereka memerlukan pendekatan pengajaran dan pembelajaran yang disesuaikan dengan tahap pembelajaran mereka.

Cara memilih tadika pendidikan khas

1. Hubungi Jabatan Pendidikan Negeri: Anda boleh menghubungi Jabatan Pendidikan Negeri  bagi meminta senarai tadika untuk kanak kanak khas. Mereka mungkin mempunyai maklumat terkini mengenai tadika-tadika ini.

2. Hubungi Jabatan Pendidikan Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur: Jika anda berada di Kuala Lumpur, anda boleh menghubungi Jabatan Pendidikan Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur untuk mendapatkan maklumat mengenai tadika khas di Kuala Lumpur.

3. Berkomunikasi dengan Organisasi Pendidikan Khas: Terdapat beberapa organisasi pendidikan di Malaysia yang boleh membantu anda mendapatkan maklumat mengenai tadika-tadika. Anda boleh mencari organisasi ini secara dalam talian atau melalui saluran komunikasi mereka.

4. Sumber dalam Talian: Laman web rasmi Kementerian Pendidikan Malaysia atau laman web agensi pendidikan setempat mungkin menyediakan maklumat mengenai tadika untuk kanak kanak berkeperluan khas. Anda boleh mencari maklumat ini dalam talian.

5. Rujukan Tempatan: Anda juga boleh bertanya kepada kenalan terdekat atau ibu bapa lain yang mempunyai pengalaman dengan tadika kanak kanak berkeperluan khas di kawasan anda. Mereka mungkin dapat memberikan panduan atau cadangan.

Senarai sekolah pendidikan khas Selangor dan Kuala Lumpur

Sekolah-sekolah berikut menyediakan pendidikan yang disesuaikan dengan keperluan pelajar dengan pelbagai kecacatan dan keperluan pendidikan:

Selangor:

1. Sekolah Rendah Pendidikan Khas Vokasional Selangor Alamat: Jalan Subang Bestari, Seksyen U5, 40150 Shah Alam, Selangor Jenis Pendidikan Khas: Vokasional

2. Sekolah Menengah Pendidikan Khas Selangor Alamat: Jalan Subang Bestari, Seksyen U5, 40150 Shah Alam, Selangor Jenis Pendidikan Khas: Campuran

3. Sekolah Kebangsaan Pendidikan Khas Selangor Alamat: Jalan Menteri, Seksyen 5, 46000 Petaling Jaya, Selangor Jenis Pendidikan Khas: Integrasi

4. Sekolah Menengah Kebangsaan Pendidikan Khas Selangor (Integrasi) Alamat: Jalan Pendidikan, Seksyen 4, 46050 Petaling Jaya, Selangor Jenis Pendidikan Khas: Integrasi

5. Sekolah Kebangsaan Pendidikan Khas Jalan Kelang Lama Alamat: Jalan Kelang Lama, Petaling Jaya, 58000 Kuala Lumpur, Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur Jenis Pendidikan Khas: Integrasi

Kuala Lumpur:

1. Sekolah Kebangsaan Pendidikan Khas Jalan Kelang Lama Alamat: Jalan Kelang Lama, Petaling Jaya, 58000 Kuala Lumpur, Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur Jenis Pendidikan Khas: Integrasi (meskipun berada di Kuala Lumpur, sekolah ini menerima pelajar dari Selangor juga)

2. Sekolah Menengah Kebangsaan Pendidikan Khas Kuala Lumpur Alamat: Jalan Kuchai Lama, 58200 Kuala Lumpur, Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur Jenis Pendidikan Khas: Campuran

3. Sekolah Menengah Pendidikan Khas Vokasional Kuala Lumpur Alamat: Jalan Kuchai Lama, 58200 Kuala Lumpur, Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur Jenis Pendidikan Khas: Vokasional

4. Sekolah Kebangsaan Pendidikan Khas (Integrasi) Taman SEA Alamat: Jalan 21/19, Taman SEA, 46300 Petaling Jaya, Selangor (walaupun berada di Selangor, sekolah ini berhampiran dengan Kuala Lumpur dan menerima pelajar dari kedua-dua wilayah)

5. Sekolah Kebangsaan Pendidikan Khas (Autisme) Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur Alamat: Lot 9072, Jalan TTDI, Kampung Sungai Penchala, 60000 Kuala Lumpur, Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur Jenis Pendidikan Khas: Autisme

Untuk mengetahui senarai sekolah berkeperluan khas seluruh Malaysia, anda boleh merujuk laman Kementerian Pendidikan Malaysia.

Cara memohon dan mendaftar

Untuk memohon untuk mendaftar di sekolah pendidikan khas di Malaysia, anda perlu mengikuti beberapa langkah.

Pendaftaran biasanya melibatkan beberapa proses dan persyaratan. Berikut adalah panduan umum tentang cara memohon sekolah pendidikan khas di Malaysia:

Langkah 1: Mengenal Pasti Jenis Keperluan Pendidikan Khas Anak Anda Sebelum memohon, penting untuk mengenal pasti jenis keperluan khas yang dimiliki oleh anak anda. Ini termasuk mengenal pasti jenis kecacatan, keperluan pendidikan, dan keperluan sokongan khas yang diperlukan. Setiap sekolah PPKI mungkin mempunyai keperluan yang berbeza.

Langkah 2: Mendapatkan Surat Rujukan Biasanya, permohonan untuk sekolah PPKI perlu diberi surat rujukan oleh pakar perubatan seperti doktor kanak-kanak, pakar pediatrik, atau psikolog. Surat ini perlu menyatakan jenis keperluan pendidikan khas anak anda dan cadangan sekolah yang sesuai.

Langkah 3: Hubungi Sekolah Pilihan Anda Selepas mendapat surat rujukan, hubungi sekolah PPKI yang anda minati untuk mendapatkan maklumat mengenai proses pendaftaran. Sekolah ini akan memberikan arahan mengenai dokumen yang diperlukan, tempoh permohonan, dan tarikh penerimaan.

Langkah 4: Mengemukakan Dokumen Permohonan Apabila anda telah mengumpul semua dokumen yang diperlukan, kemukakan permohonan kepada sekolah yang dipilih. Dokumen yang biasanya diperlukan termasuk:

• Surat rujukan perubatan
• Salinan kad pengenalan kanak-kanak
• Salinan sijil kelahiran kanak-kanak
• Maklumat peribadi kanak-kanak dan ibu bapa/penjaga
• Salinan pengesahan pendapatan ibu bapa (jika diperlukan)
• Borang permohonan sekolah (disediakan oleh sekolah)

Langkah 5: Temuduga atau Penilaian Khas Sekolah PPKI mungkin akan menjalankan temuduga atau penilaian khas terhadap anak anda untuk menilai keperluan pendidikan dan kebolehan mereka. Ini membantu sekolah menilai cara terbaik untuk menyokong perkembangan anak anda.

Langkah 6: Menunggu Keputusan Setelah menjalani proses penilaian dan temuduga, anda perlu menunggu keputusan penerimaan dari sekolah. Keputusan ini akan memberitahu sama ada anak anda berjaya diterima atau tidak.

Langkah 7: Daftar Masuk Sekolah Jika anak anda diterima, anda perlu mendaftar mereka di sekolah dan mematuhi prosedur pendaftaran yang ditetapkan.

Penting untuk diingat bahawa proses pendaftaran boleh berbeza antara sekolah, dan ada juga faktor-faktor lain seperti kapasiti sekolah dan keutamaan kawasan yang perlu dipertimbangkan.

Oleh itu, adalah penting untuk berhubung dengan sekolah yang anda inginkan dan mengikuti panduan dan prosedur ditetapkan.

Cabaran dalam pendidikan khas

Walaupun terdapat kemajuan dalam special education di Malaysia, terdapat beberapa cabaran yang masih dihadapi:

1. Sumber yang Terhad:

Permintaan untuk perkhidmatan pendidikan khas sering melebihi sumber yang ada. Terdapat kekurangan guru pendidikan khas yang terlatih, kemudahan, dan teknologi bantu yang mencukupi.

2. Mentaliti Inklusif:

Walaupun pendidikan inklusif menjadi matlamat dasar, terdapat keperluan untuk mengubah mentaliti di kalangan pendidik, ibu bapa, dan masyarakat secara keseluruhan untuk memeluk amalan inklusif sepenuhnya.

3. Aksesibiliti:

Akses fizikal masih menjadi cabaran di banyak sekolah, menjadikannya sukar bagi pelajar yang mempunyai masalah mobiliti untuk menghadiri kelas.

4. Latihan Guru:

Latihan guru biasa perlu ditingkatkan untuk menyokong pelajar dengan keperluan khas di dalam bilik darjah inklusif.

5. Penilaian piawaian

Penilaian piawai mungkin tidak selalu mencerminkan secara tepat keupayaan dan kemajuan pelajar dengan keperluan khas. Kaedah penilaian alternatif perlu dibangunkan dan dilaksanakan.

Tanda anak memerlukan special education

Keperluan pendidikan khas semakin meningkat, begitu juga permintaan sekolah khusus untuk anak istimewa.

Walau bagaimanapun, soalan yang masih kekal disoal sehingga kini adalah: Bagaimana untuk kenalpasti jika seorang kanak-kanak itu mempunyai keperluan khas sejak dari awal?

Tricia Tam, seorang pakar psikologi bersekutu dengan Bright Path Inclusive Preschool mempunyai pendapat berkenaan perkara ini.

Melalui pengalaman selama 14 tahun bekerja dengan kanak-kanak dalam bidang pendidikan awal kanak-kanak, dia adalah seorang pakar dalam intervensi awal pengajaran dan pengubahsuaian tingkah laku.

Berikut apa yang beliau ulas tentang mengesan keperluan pendidikan khas pada awal kehidupan kanak-kanak:

Sekiranya anda tertanya-tanya bagaimana mengetahui  jika kanak-kanak perlu pendidikan tambahan, anda perlu mengetahui masalah keperluan pembelajaran tambahan yang paling biasa, seperti Autisme Spectrum Disorder (ASD) dan Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD).

Penunjuk awal umum untuk Autisme Spectrum Disorder (ASD) mungkin termasuk kekurangan dalam 2 bidang tertentu, iaitu terganggu dalam aspek komunikasi sosial dan tingkah laku stereotaip. Contohnya, mereka:

• mengelakkan pandangan mata
• speech delay atau lambat bercakap
• tidak bertindak balas apabila nama dipanggil,
• mempunyai tingkah laku berulang dan kecenderungan untuk melibatkan diri dalam pelbagai aktiviti / kepentingan yang terhad.

Gangguan Hiperaktif Kegagalan Perhatian (ADHD) pula akan menonjol dalam 3 kemungkinan:

1) Hyperaktif / Impulsivity:
• Tidak duduk diam/ meliang-liuk di kerusi
• Terlalu aktif/ banyak bercakap
• Memberi jawapan sebelum soalan selesai
• Memudaratkan atau mengganggu orang lain

2) Memberi Perhatian
• Cenderung untuk menjadi cuai apabila melakukan kerja
• Kesukaran mengekalkan perhatian
• Sukar mengikut arahan
• Mudah terganggu

3) Gabungan Hyperaktif / Impulsivity dan Sukar Beri Perhatian

“Kanak-kanak dengan keperluan pendidikan khas boleh menunjukkan kekurangan dalam bidang komunikasi sosial dan tingkah laku stereotaip,” kata Tricia.

Kekurangan tingkah laku ini boleh diperhatikan apabila anak bersosial terutamanya dengan rakan sebaya.

Sebagai contoh, seorang kanak-kanak yang menunjukkan ciri-ciri autisme mungkin mengalami kesukaran dengan komunikasi sosial atau interaksi.

Oleh itu, apabila dia berada dalam orang ramai, dia mungkin lebih suka bermain bersendirian atau memerlukan pengawasan orang dewasa untuk melibatkan diri dengan permainan yang rakan sebaya.

Sudah tentu, Tricia menekankan, setiap kanak-kanak adalah berbeza dan berkembang mengikut kadarnya sendiri.

7 tahun pertama kehidupan amat penting

Penyelidikan menunjukkan tujuh tahun pertama kehidupan kanak-kanak adalah satu tempoh penting untuk perkembangannya secara intelektual, sosial dan emosi.

Oleh itu, sesetengah kanak-kanak berisiko kehilangan beberapa tonggak pembelajaran yang paling penting disebabkan oleh kelewatan pembangunan pada awal tahun.

Itulah sebabnya untuk 7 tahun pertama, ibu bapa harus peka melihat bagaimana anak mereka bermain, bercakap, berjalan atau berinteraksi dengan orang lain untuk mengetahui bagaimana untuk mengetahui sama ada kanak-kanak mempunyai keperluan khusus.

Sekiranya ibu bapa tidak ambil tahu, anda mungkin tak dapat melihat tanda-tanda utama yang anak memerlukan perhatian khusus untuk pendidikan khas.

“Mengetahui bagaimana mengetahui sama ada kanak-kanak mempunyai keperluan khas atau keperluan tambahan semasa tahun-tahun formatif mereka akan meningkatkan perjalanan pembelajaran mereka, dan membantu membuka potensi penuh anak mereka kepada kematangan sebagai individu,” tambah Tricia.

Syukurlah, pada masa kini kita mempunyai akses yang lebih besar kepada penilaian profesional.

Apa kata pakar

Sudah tentu cara yang terbaik adalah mendapatkan pendapat pakar untuk diagnosis anak jika anda mempunyai syak wasangka.

Tetapi terdapat beberapa petunjuk yang boleh anda gunakan sebelum pergi ke doktor untuk memeriksa. Kebanyakan penilaian psikologi mengukur dan menentukan tahap kanak-kanak mengikut perkara berikut:

• Tahap Kecerdasan Quotient (IQ)
• Bidang dan tahap kelewatan tumbesaran.
• Keupayaan untuk mengatasi tetapan sosial
• Keupayaan untuk kemahiran hidup / fungsi harian
• Tahap kemahiran penyesuaian 

“Ini hanya beberapa petunjuk yang memberi tumpuan kepada penilaian psikologi tetapi lebih baik jika ibu bapa mendapatkan pendapat dan sokongan daripada profesional penjagaan bersekutu yang terlatih dan berkelayakan. Mereka akan memberi pendapat dan diagnosis yang tepat terhadap anak anda, sekiranya anda membuat keputusan untuk mendiagnosis anak anda, “tambah Tricia.

Semoga artikel ini bermanfaat.

Peringatan: Anda tidak dibenarkan menyiar artikel ini di mana-mana laman web atau status Facebook yang lain, tanpa pemberian kredit dan pautan yang tepat lagi berfungsi pada artikel asal di laman theAsianparent Malaysia

Baca juga: Mencari Tadika Untuk Anak Autisme/ADHD? Ini Tadika Yang Menawarkan Kemahiran Khusus Buat Anak-Anak Istimewa Ini Di Malaysia!

Baca juga: Bayi Kudung Pakai Sendiri Kaki Palsu Tanpa Bantuan, Hiba Melihat Kecekalan Si Kecil Ini

Baca juga: Tahun depan anak masuk darjah satu? Ibu bapa WAJIB tahu 10 tips ini dulu