Penyakit Kaki, Tangan Dan Mulut: Punca HFMD, Simptom & Cara Merawat HFMD Dengan Cepat

Penyakit Tangan, Kaki dan Mulut (HFMD) adalah penyakit virus biasa bagi bayi dan kanak-kanak. Walau bagaimanapun, penyakit HFMD ini juga boleh berlaku pada orang dewasa juga

Penyakit berjangkit ini terjadi disebabkan oleh coxsackievirus, salah satu dari kumpulan Enterovirus. Penyakit HFMD dicirikan oleh simptomnya yang berbeza, termasuk demam, ruam pada tangan, kaki dan mulut.

Dalam artikel ini, kami kongsikan panduan lengkap mengenai apa itu penyakit HFMD, simptom HFMD, punca dan cara rawatan.

Apa Itu Penyakit HFMD

Penyakit HFMD atau Tangan, Kaki dan Mulut adalah lazimnya berlaku di kalangan kanak-kanak berusia kurang daripada 10 tahun.

Menurut Jabatan Kesihatan Negeri Perlis, penyakit kaki, tangan dan mulut terjadi disebabkan oleh virus daripada kumpulan enterovirus yang tergolong di dalam keluarga picornavirus.

Sebanyak 67 serotypes manusia yang terdiri daripada 3 serotypes poliovirus, 23 serotypes Coxsackie A, 6 serotypes Coxsackie B, 31 serotypes Echovirus dan enterovirus 68 hingga 71. Daripada kumpulan enterovirus tersebut, majoriti jangkitan adalah disebabkan oleh Coxsackie Virus A16 dan Enterovirus 71 (EV 71). 

Fahami Simptom HFMD

1. Demam: Simptom HFMD selalunya ditandai dengan peningkatan suhu badan secara mendadak. Demam adalah simptom biasa dan boleh menunjukkan gejala ringan hingga serius, menyebabkan ketidakselesaan dan kelesuan umum pada kanak-kanak yang terjejas.
2. Ruam: Tanda HFMD ialah penampilan ruam pada tangan dan kaki. Bintik merah kecil ini boleh berkembang menjadi lepuh yang menyakitkan, menyebabkan ketidakselesaan dan kesusahan. Dalam sesetengah kes, ruam yang serupa juga mungkin timbul pada punggung.
3. Sakit mulut: Kanak-kanak yang menghidap HFMD kerap mengalami kudis yang menyakitkan di dalam mulut, menjejaskan lidah, gusi dan pipi dalam. Kehadiran kudis ini boleh menyebabkan kesukaran menelan, mengurangkan selera makan, dan mudah marah.
4. Sakit Tekak: Sakit tekak adalah simptom biasa yang mengiringi, menyumbang kepada ketidakselesaan keseluruhan yang dialami oleh kanak-kanak.
5. Hilang Selera Makan: Disebabkan oleh kesakitan yang berkaitan dengan luka mulut, kanak-kanak mungkin menunjukkan penurunan selera makan, yang membawa kepada potensi dehidrasi dan keletihan.
6. Kerengsaan: Ketidakselesaan yang disebabkan oleh pelbagai simptom HFMD boleh menyebabkan kanak-kanak lebih mudah marah daripada biasa.

Punca HFMD

Beberapa beberapa punca HFMD menjangkiti anak:

• Hubungan Langsung dengan Orang yang Dijangkiti: Ini boleh berlaku melalui sentuhan dengan cecair dari lepuh atau melalui titisan pernafasan apabila orang yang dijangkiti bersin atau batuk.
• Sentuhan dengan Objek Tercemar: Virus HFMD boleh hidup pada permukaan objek atau mainan dicemari cecair badan orang yang dijangkiti. Kanak-kanak yang menyentuh permukaan ini dan kemudian menyentuh muka mereka boleh dijangkiti.
• Sentuhan dengan najis yang dijangkiti: Najis orang yang dijangkiti mengandungi virus HFMD. Sentuhan dengan najis yang tercemar boleh menyebabkan penularan penyakit ini.
• Kekurangan imun: Kanak-kanak lebih terdedah kepada HFMD kerana sistem imun belum berkembang sepenuhnya. Oleh itu, mereka lebih mudah terdedah kepada jangkitan virus.
• Persekitaran yang sesak dan tidak bersih: Penularan HFMD selalunya berlaku di tempat yang mempunyai kepadatan penduduk yang tinggi, seperti sekolah, taman permainan atau pusat jagaan kanak-kanak. Kebersihan yang tidak baik atau kekurangan sanitasi boleh meningkatkan risiko penyebaran virus.

Cara Jangkitan HFMD

Virus punca HFMD boleh terdapat di dalam kerongkong dan najis, ia merebak melalui sentuhan terus dengan air liur dan najis mereka yang berpenyakit.

HFMD cepat menular dalam kalangan kanak-kanak. Ia menjangkiti semua golongan umur tetapi majoriti kanak-kanak berumur bawah 6 tahun adalah lebih berisiko.

Cuti Kuarantin HFMD

Ya, anak yang dijangkiti penyakit kaki, tangan dan mulut perlu dikuarantin. Tempoh kuarantin HFMD  adalah antara 3-5 hari dan masa yang paling berisiko untuk menjangkiti orang lain adalah ketika sebelum dan selepas gejala timbul.

Kanak-kanak yang dijangkiti penyakit HFMD boleh menjadi punca jangkitan sehinggalah ruamnya kering. Majoriti kes mengalami gejala ringan dan sembuh dalam masa 5-7 hari.

Cara merawat HFMD 

1. Penjagaan Sokongan: Dalam kebanyakan kes, HFMD adalah penyakit yang membatasi diri, bermakna ia sembuh dengan sendirinya tanpa rawatan antivirus khusus. Penjagaan sokongan adalah penting untuk mengurangkan gejala dan menggalakkan pemulihan yang selesa.
2. Melegakan Sakit: Ubat penahan sakit yang dijual bebas seperti acetaminophen atau ibuprofen boleh diberikan untuk mengurangkan demam dan melegakan ketidakselesaan. Penjaga harus mematuhi dos yang disyorkan berdasarkan umur dan berat kanak-kanak.
3. Penghidratan: Menggalakkan pengambilan cecair yang mencukupi adalah penting, terutamanya jika lepuh mulut menyukarkan anak menelan. Minuman sejuk, cip ais dan popsikel boleh memberikan kelegaan.
4. Rehat: Pastikan anak mendapat rehat yang cukup untuk menyokong proses penyembuhan semula jadi badan.
5. Rawatan Topikal: Untuk lepuh mulut, analgesik oral topikal atau gel kebas mungkin disyorkan untuk mengurangkan kesakitan.
6. Berunding dengan doktor: Adalah penting berunding dengan doktor bagi mendapatkan panduan mengurus simptom dan komplikasi.

Cara Merawat HFMD Dengan Cepat

Merawat Penyakit Tangan, Kaki dan Mulut (HFMD) pada kanak-kanak dengan cepat melibatkan pendekatan yang merangkumi pengurusan gejala dan usaha untuk mempercepatkan proses penyembuhan.

Berikut ialah beberapa langkah yang boleh anda ambil untuk merawat HFMD dengan berkesan:

1. Rehat dan Perbanyakkan Cecair: Pastikan anak anda mendapat rehat yang cukup untuk menguatkan sistem imunnya. Sediakan cecair yang mencukupi, seperti air, jus, atau sup, untuk mengelakkan dehidrasi. Memberi cecair juga membantu melegakan simptom HFMD.
2. Peraturan Suhu Badan: Gunakan ubat penurun demam yang bersesuaian dengan usia kanak-kanak, seperti paracetamol atau ibuprofen, untuk mengurangkan demam dan menenangkan kanak-kanak. Pastikan anda mengikuti dos yang disyorkan oleh doktor anda atau arahan pembungkusan.
3. Rawatan Ruam dan Luka: Mandikan anak dengan lembut dengan air suam. Elakkan menggunakan air yang terlalu panas, dan keringkan kulit anak selepas mandi. Gunakan krim atau salap yang ditetapkan oleh doktor anda untuk membantu melegakan kegatalan dan menyokong proses penyembuhan ruam.
4. Mengatasi Selera Makan Berkurangan: Beri makanan yang lembut dan mudah ditelan, seperti bijirin lembut, bubur, atau yogurt. Elakkan makanan dan minuman yang boleh meningkatkan kerengsaan di dalam mulut, seperti makanan pedas atau masam.
5. Elakkan Hubungan dengan Kanak-Kanak Lain: Asingkan kanak-kanak daripada rakan atau ahli keluarga lain untuk mengelakkan jangkitan HFMD. Pastikan anda mengikuti arahan doktor atau pegawai kesihatan tempatan anda mengenai tempoh pengasingan.
6. Kebersihan Tangan dan Persekitaran: Galakkan kanak-kanak untuk kerap mencuci tangan dengan sabun dan air suam, terutamanya selepas menggunakan tandas atau sebelum makan. Bersihkan dan nyah kuman mainan, permukaan dan objek lain yang kerap disentuh oleh kanak-kanak secara rutin.

Ubat HFMD

Penyakit Tangan, Kaki dan Mulut (HFMD) secara amnya adalah penyakit virus dan kebanyakan kes akan sembuh dengan sendirinya tanpa ubat HFMD yang khusus.

Walau bagaimanapun, terdapat beberapa ubat membantu melegakan simptom dan meningkatkan keselesaan semasa proses penyembuhan seperti:

• Ubat Penurun Demam: Menggunakan ubat penurun demam seperti paracetamol atau ibuprofen boleh membantu mengurangkan demam dan membuatkan kanak-kanak berasa lebih selesa. Pastikan anda mengikut dos yang sesuai berdasarkan umur dan berbincang dengan doktor sebelum memberikan ubat.
• Rawatan untuk Sakit dan Kerengsaan: Salap sakit atau gel yang mengandungi bahan aktif seperti lidocaine atau benzocaine boleh digunakan untuk mengurangkan kesakitan dan kerengsaan pada luka atau ulser mulut.
• Ubat Kumur: Doktor mungkin mengesyorkan ubat kumur atau larutan kumur yang mengandungi bahan antimikrob untuk membantu mengurangkan risiko jangkitan dan mempercepatkan penyembuhan kudis mulut.

Berkesankah Daun Semambu Untuk HFMD?

Menurut Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM), pihaknya tidak menggalakkan kaedah rawatan alternatif seperti menggunakan serbuk kunyit atau daun semambu untuk HFMD.

Timbalan Menteri Kesihatan, Datuk Dr Noor Azmi Ghazali berkata, sebaliknya orang ramai diminta berjumpa doktor sekiranya mempunyai simptom jangkitan.

“KKM memang tidak galakkan rawatan alternatif kerana ia tidak ditentukan kesahihannya lagi dari sudut sains malah tiada rawatan khusus dari sudut sains bagi merawat penyakit tersebut.

Tanda HFMD Sudah Sembuh

#1. Gejala berkurangan

• Demam: Suhu badan anak yang sebelum ini tinggi akibat HFMD akan kembali normal.
• Ruam: Ruam atau tompok merah pada tangan, kaki, dan punggung mula pudar dan kembali normal. Lepuh yang mungkin terbentuk pada awal penyakit juga mungkin mula kering dan sembuh.

#2. Anak Kembali Normal

• Kanak-kanak kembali aktif dan bertenaga.
• Selera makan kembali normal selepas ia mungkin berkurangan semasa sakit.
• Kecenderungan kanak-kanak lebih mudah berkomunikasi dan berinteraksi semula seperti biasa.

#3. Lepuh Dalam Mulut Sembuh

• Mulut dan tekak kanak-kanak mula berasa lebih selesa, dan kesakitan akibat sariawan mula reda.
• Kanak-kanak boleh makan dan minum tanpa kesukaran yang ketara.

#4. Keupayaan Kembali Melakukan Aktiviti Biasa

• Kanak-kanak boleh kembali ke sekolah atau mengambil bahagian dalam aktiviti harian lain tanpa risiko menularkan virus kepada orang lain.

Langkah Pencegahan Penyakit Kaki, Tangan Dan Mulut (HFMD)

• Kebersihan Tangan: Tekankan kepentingan mencuci tangan dengan kerap menggunakan sabun dan air, terutamanya selepas menggunakan tandas dan sebelum makan. Hand sanitizer boleh digunakan jika sabun dan air tidak tersedia.
• Pembasmian kuman: Sentiasa membersihkan dan membasmi kuman permukaan dan objek yang kerap disentuh, termasuk mainan, tombol pintu dan ruang komunal di pusat jagaan dan sekolah.
• Pengasingan: Kanak-kanak yang dijangkiti harus dijauhkan daripada orang lain, termasuk sekolah atau taska, sehingga mereka tidak lagi berjangkit. Ini membantu mencegah penularan virus selanjutnya.
• Pelupusan yang Betul: Buang lampin dengan berhati-hati, dan basuh tangan dengan bersih selepas menukar lampin untuk meminimumkan risiko penularan virus.

Kesimpulannya, penyakit HFMD Atau Tangan, Kaki, dan Mulut adalah penyakit biasa kanak-kanak yang disebabkan oleh virus coxsackie.

Walaupun ia boleh menjadi tidak selesa untuk kanak-kanak yang dijangkiti, majoriti pulih sepenuhnya dengan penjagaan yang betul.

Kewaspadaan dalam mengamalkan kebersihan yang baik dan mengambil langkah pencegahan boleh mengurangkan risiko penularan HFMD dengan ketara dalam komuniti dan pusat jagaan kanak-kanak.

Semoga artikel ini bermanfaat.

Di theAsianparent Malaysia, penting bagi kami untuk membekalkan anda maklumat yang betul, penting dan tepat pada masanya. Tetapi ini tidak berfungsi sebagai alternatif untuk nasihat perubatan atau rawatan perubatan. theAsianparent Malaysia tidak bertanggungjawab terhadap mereka yang memilih untuk mengambil ubat berdasarkan maklumat daripada laman web kami. Jika anda mempunyai sebarang keraguan, kami mengesyorkan agar anda berunding dengan doktor anda untuk mendapatkan maklumat yang lebih jelas.

Baca juga: Petua Hilangkan HFMD Pada Bayi & Kanak-Kanak Yang Terbukti Berkesan, Tak Sampai Seminggu Dah Pulih!

Baca juga:  10 Makanan Untuk HFMD Segera Pulih, Bantu Melegakan Ulser Dalam Mulut Si Manja

Baca juga:  Tidak Hanya Bayi & Kanak-Kanak, Virus HFMD Juga Boleh Dijangkiti Orang Dewasa!