Proses kehamilan boleh membawa pelbagai perubahan pada ibu mengandung. Selain tubuh rasa tidak selesa, masalah kaki bengkak ketika hamil juga kerap terjadi sehingga membataskan pergerakan anda.
Kaki bengkak semasa mengandung, secara perubatan dirujuk sebagai “edema,” adalah keadaan biasa dan selalunya bersifat sementara yang dialami oleh ramai individu hamil.
Ia berlaku disebabkan oleh pelbagai perubahan fisiologi yang berlaku dalam badan semasa kehamilan. Perubahan ini boleh menyebabkan pengumpulan cecair dalam tisu, terutamanya di bahagian bawah kaki seperti kaki dan buku lali.
Kaki bengkak ketika hamil
Kaki bengkak ketika hamil terjadi melibatkan pengumpulan cecair dalam tisu bahagian bawah kaki, seperti kaki dan buku lali.
Apabila badan mengalami transformasi yang luar biasa untuk menampung pertumbuhan dan perkembangan janin, pelbagai faktor menyumbang kepada pembengkakan ini.
Daripada meningkatkan jumlah darah dan perubahan hormon kepada tekanan yang dikenakan oleh rahim yang mengembang dan kesan graviti, perubahan ini secara kolektif mewujudkan persekitaran yang kondusif untuk pengekalan cecair.
Walaupun bengkak kaki adalah masalah biasa dalam kehamilan, adalah penting untuk membezakan apabila bengkak mungkin menunjukkan kebimbangan yang mendasari, seperti preeklampsia.
Bila terjadi bengkak kaki
Kaki bengkak semasa hamil atau edema, paling kerap berlaku semasa trimester kehamilan kedua dan ketiga, walaupun sesetengah individu mungkin menyedari bengkak ringan lebih awal juga.
Risiko bengkak kaki atau kaki sembab lebih tinggi berlaku ketika anda berada dalam trimester ketiga kehamilan.
Sebanyak 80 peratus ibu mengandung yang sihat cenderung mengalami kaki bengkak semasa hamil terutamanya apabila berada di minggu-minggu terakhir kehamilan.
Adalah penting untuk ambil perhatian bahawa setiap kehamilan adalah unik, jadi masa dan keterukan kaki bengkak boleh berbeza-beza bagi setiap orang.
Punca kaki bengkak
Punca kaki bengkak ketika hamil boleh dikaitkan dengan tindak balas penyesuaian badan untuk menyokong pertumbuhan dan perkembangan janin.
Beberapa punca kaki bengkak adalah:
- Peningkatan Aliran Darah: Badan meningkatkan pengeluaran darahnya untuk memenuhi keperluan janin yang sedang membesar. Jumlah darah yang tinggi ini boleh memberi tekanan tambahan pada saluran darah, yang membawa kepada kebocoran cecair ke dalam tisu sekeliling.
- Perubahan Hormon: Hormon seperti progesteron memainkan peranan penting dalam kehamilan, tetapi ia juga boleh menyebabkan pengekalan air. Pengekalan ini menyumbang kepada pengumpulan cecair, terutamanya di bahagian bawah kaki.
- Tekanan dari Rahim: Apabila rahim mengembang untuk menampung bayi yang sedang membesar, ia memberi tekanan pada saluran darah pelvis, yang berpotensi menghalang peredaran darah yang cekap kembali ke jantung. Tekanan ini boleh menyumbang kepada pembentukan cecair di kaki dan sekaligus menjadi punca kaki bengkak.
- Pengaruh Graviti: Gabungan rahim yang mengembang dan tarikan graviti pada badan boleh menyebabkan cecair terkumpul di bahagian bawah kaki, terutamanya apabila duduk atau berdiri untuk tempoh yang lama.
- Pengekalan Natrium: Perubahan dalam paras natrium boleh menjejaskan keseimbangan cecair dalam badan. Peningkatan dalam pengambilan natrium, ditambah dengan perubahan hormon, mungkin menyebabkan pengekalan cecair yang menjadi punca kaki bengkak.
- Pertambahan berat badan: Ibu juga mungkin lebih kerap mengalami bengkak kaki jika pertambahan berat badan berlaku secara mendadak ketika mengandung.
Bila bengkak kaki akan hilang?
Masalah kaki bengkak selalunya bermula apabila ibu hamil masuk trimester ke-3 dan beransur pulih selepas kelahiran bayi.
Badan ibu akan mula menyingkir semua air dalam badannya melalui kencing yang lebih kerap serta peluh yang banyak dalam minggu pertama selepas melahirkan anak.
Petua bengkak kaki ketika hamil
Ada bebeberapa petua bengkak kaki ketika hamil yang boleh anda cuba di rumah bagi menggalakkan keselesaan:
- Hirisan Timun: Meletakkan hirisan timun yang disejukkan pada kawasan bengkak anda boleh memberikan kesan yang menyejukkan dan menenangkan, membantu mengurangkan bengkak.
- Senaman Kaki: Putar pergelangan kaki anda dalam bulatan, lentur dan halakan kaki anda, dan goyangkan jari kaki anda. Latihan mudah ini boleh membantu meningkatkan aliran darah dan mengurangkan bengkak.
- Mampat Sejuk: Sapukan kompres sejuk atau pek ais yang dibalut dengan kain nipis ke kaki anda selama 15-20 minit boleh memberikan kelegaan dengan menyempitkan saluran darah dan mengurangkan bengkak kaki.
- Rendam Hangat: Merendam kaki anda dalam air suam dengan secubit garam Epsom boleh membantu melegakan otot dan meningkatkan peredaran. Elakkan air panas, kerana ia boleh memburukkan lagi bengkak kaki.
- Urut: Mengurut kaki dan pergelangan kaki anda secara perlahan menggunakan pukulan ke atas boleh menggalakkan pergerakan cecair dan mengurangkan ketidakselesaan.
- Stoking Mampatan: Stoking mampatan memberikan tekanan lembut untuk meningkatkan peredaran darah, menghalang pembentukan cecair yang berlebihan.
- Elak Pakaian Ketat: Pilih pakaian dan kasut yang longgar dan selesa yang membolehkan peredaran yang betul.
Cara mengatasi bengkak kaki ketika hamil
Bagi ibu yang mengalami masalah kaki bengkak semasa hamil atau kaki sembab, ada beberapa cara bagi mengatasi gejala yang dialami. Antaranya:
#1. Elak berdiri/duduk terlalu lama
Apabila melakukan aktiviti harian seperti memasak ataupun bekerja di pejabat, elakkan dari berdiri atau duduk tanpa bergerak dalam masa yang lama. Ambil masa untuk rehat seketika dan lakukan senaman kaki yang ringan.
Pastikan anda selalu menggerakkan kaki untuk mengelak pengumpulan darah pada kaki dan melancarkan peredaran darah.
#2. Naikkan kaki ketika duduk atau baring
Tujuan menaikkan kaki adalah untuk melancarkan peredaran darah dan mengelakkan kaki daripada kebas. Apabila duduk semasa bekerja, naikkan kaki anda di atas bangku rendah atau sediakan kotak kecil di bawah meja.
Jangan duduk bersilang kaki kerana ini boleh menyebabkan kekejangan dan menjadi punca bengkak kaki atau kaki sembab.
Apabila tidur mengiring, anda masih boleh menaikkan sebelah kaki dengan menggunakan bantal bolster. Jika masih tidak selesa, cubalah posisi tidur terbaik ketika hamil ini.
#3. Pakai kasut yang sesuai
Kasut dengan tapak yang tidak selesa juga menjadi sebab kenapa kaki bengkak semasa mengandung.
Ketika melakukan aktiviti luar, ibu mengandung perlu bijak memilih kasut yang bersesuaian. Elakkan memakai kasut bertumit tinggi atau yang terlalu ketat kerana ia boleh mengganggu kestabilan dan menambahkan tekanan pada kaki.
#4. Pakai sarung kaki yang lembut
Petua surut bengkak kaki adalah dengan pemakaian sarung kaki bersesuaian. Elakkan memakai stokin yang mempunyai gelang getah yang terlalu ketat.
Selain menambahkan kesan bengkak kaki dengan menyekat pengaliran darah di sekitar pergelangan kaki, ia juga boleh menyebabkan kekejangan. Pilih stokin yang lembut dan bersesuaian dengan ibu hamil bagi mengelakkan punca kaki bengkak.
#5. Minum air dengan banyak
Kurang minum air juga boleh jadi sebab kaki bengkak. Justeru, pastikan anda mengambil atau minum air kosong sekurang-kurangnya 8 hingga 12 gelas sehari ketika mengandung.
Ini kerana apabila ibu hamil kurang minum air, anda sebenarnya berisiko untuk terkena dehidrasi. Jangan bimbang, air yang diminum akan membantu sistem perkumuhan dan tidak akan memburukkan masalah bengkak kaki.
#6. Aktif bersenam
Sebab kaki bengkak juga mungkin berkait rapat dengan ibu yang banyak berehat dan kurang bergerak. Jangan ingat ibu hamil tidak boleh bersenam kerana ia adalah mitos semata-mata.
Jika doktor memberi kebenaran, ibu hamil digalakkan untuk membuat senaman ringan seperti berjalan, berbasikal, berenang atau aerobik kerana ia akan membantu anda untuk kekal aktif walaupun ketika sedang mengandung dan memudahkan anda untuk bersalin nanti.
Aktiviti air seperti merendam kaki atau berendam separas bahu baik untuk melegakan bengkak kaki bagi ibu mengandung.
#7. Amalkan pemakanan yang sihat
Petua surut bengkak kaki adalah mengamalkan diet pemakanan yang sihat.
Kurangkan atau jauhi makanan segera dalam tin, serta makanan yang telah diproses. Tahukah anda kesan kepada janin apabila ibu hamil tidak menjaga pemakanannya?
Kebanyakan makanan ini mengandungi garam, gula dan lemak yang tinggi. Anda boleh menjadi obes dan kehilangan air di dalam badan.
Apabila mengambil makanan yang mengandungi kandungan garam yang tinggi, buah pinggang perlu bekerja keras untuk mengeluarkan garam berlebihan. Garam berlebihan adalah punca kaki bengkak, jadi kurangkan makanan yang masin ya ibu-ibu!
Gantikan makanan segera dengan makanan yang sihat seperti bijirin, yogurt, minuman berjus, salad dan buah-buahan. Jangan abaikan nutrisi sepanjang kehamilan anda.
Bilakah bengkak kaki atau kaki sembab akan hilang?
Masalah bengkak pada tangan dan kaki anda akan berkurang dan hilang perlahan-lahan selepas anda melahirkan bayi.
Jadi, anda tidak perlu begitu risau jika mengalaminya semasa hamil kerana ia adalah normal dan salah satu gejala biasa yang akan berlaku khususnya di trimester ketiga.
Gejala bengkak kaki yang bahaya
Walaupun kaki bengkak ketika hamil adalah perkara biasa dan tidak perlu begitu dibimbangkan, namun kadang-kala ia boleh menjadi tanda penyakit serius.
Jika ibu mengandung mengalami bengkak secara tiba-tiba atau teruk di bahagian tangan, muka atau kaki anda, sila jumpa doktor dan dapatkan rawatan dengan segera.
Ia boleh menjadi tanda pra-eklampsia, yang merupakan keadaan serius untuk anda dan bayi anda serta akan menjejaskan tekanan darah anda juga.
Jika hanya sebelah kaki terasa panas dan bengkak, hubungi juga doktor anda. Terdapat kemungkinan kecil ia mungkin disebabkan oleh pembekuan darah. Ini dipanggil trombosis urat dalam (DVT), yang mana anda memerlukan rawatan perubatan.
Gejala DVT termasuk:
- sakit, bengkak atau kelembutan pada salah satu kaki anda, biasanya betis anda
- sakit teruk dan kulit terasa panas di kawasan itu
- kulit merah atau berubah warna, terutamanya pada betis anda
Bila perlu jumpa doktor
Walaupun bengkak ringan adalah tipikal semasa kehamilan, terdapat situasi di mana mendapatkan rawatan perubatan adalah penting:
- Bengkak Mendadak atau Teruk: Jika bengkak anda bertambah teruk atau disertai dengan gejala lain yang berkaitan, seperti tekanan darah tinggi, sakit kepala, atau perubahan dalam penglihatan, hubungi pembekal penjagaan kesihatan anda dengan segera.
- Bengkak Sebelah: Jika hanya satu kaki atau kaki yang bengkak dengan ketara, ia boleh menjadi tanda pembekuan darah, dan perhatian perubatan adalah penting.
- Pitting Edema: Jika anda menekan ke bawah pada kulit anda yang bengkak dan ia meninggalkan lekukan yang ketara (pitting), dapatkan nasihat doktor anda.
- Pertambahan Berat Secara Tiba-tiba: Peningkatan berat badan secara mendadak, terutamanya jika disertai dengan bengkak dan gejala lain, mungkin menunjukkan keadaan yang lebih serius seperti preeklampsia.
Semoga bermanfaat.
Di theAsianparent Malaysia, penting bagi kami untuk membekalkan anda maklumat yang betul, penting dan tepat pada masanya. Tetapi ini tidak berfungsi sebagai alternatif untuk nasihat perubatan atau rawatan perubatan. theAsianparent Malaysia tidak bertanggungjawab terhadap mereka yang memilih untuk mengambil ubat berdasarkan maklumat daripada laman web kami. Jika anda mempunyai sebarang keraguan, kami mengesyorkan agar anda berunding dengan doktor anda untuk mendapatkan maklumat yang lebih jelas.
Peringatan: Anda tidak dibenarkan menyiar artikel ini di mana-mana laman web atau status Facebook yang lain, tanpa pemberian kredit dan pautan yang tepat lagi berfungsi pada artikel asal di laman theAsianparent Malaysia
Baca juga: Bayi Sudah Ada Deria Sentuh Sejak Minggu Ke-8 Kehamilan, Adakah Mereka Boleh Rasa Sakit?
Baca juga: Adakah Normal Jika Tangan Kebas Ketika Hamil? Doktor Jelaskan Punca & Cara Mengatasinya
Baca juga: Alergik Kulit Semasa Hamil Boleh Buat Ibu Keguguran,Jangan Ambil Mudah Jika Alaminya
Ada isu keibubapaan yang buat anda risau? Jom baca artikel atau tanya dan dapat terus jawapan dalam app theAsianparent kami! Download theAsianparent Community di iOS dan Android sekarang!
