Selepas melahirkan anak, tubuh wanita mengalami perubahan yang besar, termasuk fizikal dan emosi. Salah satu amalan tradisional yang sering menjadi pilihan ibu-ibu di Malaysia ialah bertangas selepas bersalin.
Amalan ini terkenal dalam kalangan masyarakat Melayu kerana dipercayai dapat membantu mempercepatkan proses pemulihan selepas bersalin, menjaga kesihatan dalaman, dan memberi kesegaran kepada tubuh.
Apa Itu Bertangas?
Bertangas ialah amalan terapi wap tradisional yang menggunakan herba tertentu untuk kesihatan dan pemulihan tubuh. Wanita duduk di atas tempat berlubang sambil menerima wap daripada campuran air panas dan herba.
Ia dianggap sebagai satu bentuk rawatan semula jadi bagi wanita selepas bersalin untuk mengecutkan rahim, menghilangkan bau badan, dan mengembalikan tenaga.
Jenis-Jenis Bertangas
Terdapat dua jenis bertangas utama:
- Bertangas Kering
Bertangas kering menggunakan bahan seperti batu sungai yang dipanaskan atau bara arang. Herba diletakkan di atas batu panas ini, dan wap herba diserap oleh tubuh.- Contoh herba: daun sirih, kunyit, halia, halba, lengkuas, halba dan manjakani.
- Bertangas Basah
Bertangas basah pula menggunakan air panas yang dicampurkan dengan pelbagai jenis daun herba. Wap daripada air panas ini naik dan menyerap ke dalam tubuh ketika wanita duduk di atas kerusi berlubang.- Contoh herba: daun pandan, halia, serai wangi, dan daun inai.
Manfaat Bertangas Selepas Bersalin
Bertangas bukan sahaja memberi keselesaan tetapi juga mempunyai pelbagai manfaat kepada wanita selepas bersalin. Berikut ialah beberapa kelebihannya:
1. Mengecutkan Rahim dan Mengeluarkan Darah Kotor
Bertangas membantu rahim kembali ke saiz asal dengan lebih cepat dan menggalakkan pembuangan darah nifas serta sisa kotoran.
2. Menghilangkan Bau Badan
Wanita selepas bersalin sering mengalami perubahan hormon yang menyebabkan badan berbau. Wap herba yang digunakan dalam bertangas dapat mengurangkan masalah ini dan memberi kesegaran.
3. Mengelakkan Keputihan dan Jangkitan
Bertangas dikatakan membantu mengelakkan masalah keputihan dan mencegah jangkitan pada bahagian intim dengan sifat antibakteria yang terdapat dalam herba.
4. Meningkatkan Peredaran Darah
Wap panas daripada herba membuka liang pori dan melancarkan peredaran darah, menjadikan tubuh lebih segar dan bertenaga.
5. Merawat Luka Dalaman
Amalan bertangas membantu menyembuhkan luka dalaman selepas bersalin, terutama bagi mereka yang mengalami luka episiotomi atau pembedahan caesarean.
6. Menstabilkan Emosi dan Mengurangkan Tekanan
Aromaterapi daripada wap herba seperti daun limau purut atau serai wangi memberi kesan menenangkan dan membantu mengurangkan tekanan serta kemurungan selepas bersalin.
Bila Waktu Sesuai Untuk Bertangas?
Waktu yang sesuai untuk memulakan bertangas selepas bersalin bergantung kepada keadaan kesihatan ibu dan kaedah bersalin. Berikut ialah garis panduan umum bagi menentukan bila ibu boleh memulakan amalan ini dengan selamat:
1. Selepas Bersalin Normal
Tempoh disyorkan: Selepas seminggu melahirkan. Ini memberi masa kepada tubuh untuk menstabilkan pendarahan nifas dan mengurangkan risiko luka pada bahagian intim. Dalam tempoh seminggu pertama, badan masih dalam fasa pemulihan awal, dan sebaiknya elakkan bertangas terlalu awal bagi mengelakkan komplikasi.
Amalan bertangas: Dilakukan 2-3 kali seminggu selama 15-30 minit setiap sesi sepanjang tempoh berpantang (44 hari).
2. Selepas Bersalin Caesarean (Pembedahan)
Tempoh disyorkan: Tunggu sekurang-kurangnya 4 hingga 6 minggu selepas pembedahan atau sehingga luka caesarean sembuh sepenuhnya.
Luka pembedahan memerlukan masa untuk pulih, dan bertangas terlalu awal boleh meningkatkan risiko jangkitan atau mengganggu proses penyembuhan. Dapatkan nasihat doktor sebelum memulakan amalan bertangas jika anda bersalin melalui pembedahan.
3. Bertangas untuk Luka Episiotomi (Jahitan)
Jika terdapat jahitan pada perineum (episiotomi), tunggu sehingga luka benar-benar sembuh dan tidak ada tanda jangkitan, biasanya selepas 2 hingga 3 minggu.
Amalan bertangas boleh membantu mempercepatkan penyembuhan luka selepas tempoh kritikal ini, tetapi perlu dipantau agar tidak menyebabkan iritasi pada kawasan jahitan.
Cara Bertangas di Rumah
Melakukan bertangas di rumah tidak sukar jika ibu-ibu tahu cara yang betul. Berikut ialah langkah-langkah mudah untuk melakukannya sendiri:
Bahan Bertangas:
- Sebaldi air panas
- Herba pilihan seperti daun pandan, daun sirih, dan halia
- Kerusi berlubang atau bangku kecil
- Kain sarung atau selimut untuk menutup badan
Langkah-langkah:
- Rebus herba dalam balang berisi air selama 10-15 minit sehingga aromanya keluar.
- Letakkan balang air rebusan di bawah kerusi berlubang.
- Duduk di atas kerusi dan pastikan wap naik ke seluruh tubuh, terutama bahagian bawah badan.
- Gunakan kain sarung atau selimut untuk membungkus badan, supaya wap tidak keluar.
- Bertangas selama 15-30 minit atau sehingga wap berkurangan.
- Selepas selesai, lap badan dengan tuala bersih dan rehat seketika.
Berapa Kerap Bertangas Disyorkan?
Bagi ibu-ibu yang baru bersalin, bertangas boleh dilakukan 2-3 kali seminggu dalam tempoh berpantang selama 44 hari. Namun, ia bergantung pada keselesaan individu.
Penting untuk tidak terlalu memaksa diri terutama jika badan masih lemah. Bagi ibu yang bersalin secara pembedahan, pastikan luka benar-benar sembuh sebelum memulakan amalan ini.
Perlu diingatkan bahawa aktiviti ini tidak boleh melebihi tempoh 30 minit bagi mengelak tubuh mengalami kekurangan air.
Pantang Larang Bertangas
Bagi memastikan amalan bertangas selamat dan berkesan, terdapat beberapa pantang larang yang perlu diikuti. Ini penting untuk mengelakkan komplikasi dan memastikan proses pemulihan tubuh berjalan lancar.
1. Elakkan Bertangas Terlalu Awal
Jangan bertangas dalam tempoh 1-2 hari selepas bersalin, terutama jika masih ada pendarahan nifas yang banyak. Bertangas terlalu awal boleh meningkatkan risiko pendarahan berlebihan atau mengganggu penyembuhan luka.
2. Tidak Bertangas Selepas Makan Berat
Elakkan bertangas dengan perut yang terlalu kenyang. Wap panas boleh menyebabkan rasa mual atau tidak selesa jika perut penuh. Sebaiknya, lakukan bertangas 1-2 jam selepas makan.
3. Tidak Bertangas Terlalu Lama
Hadkan sesi bertangas kepada 15-30 minit sahaja. Bertangas terlalu lama boleh menyebabkan tubuh kehilangan banyak cecair dan membuat ibu berasa lesu.
4. Tidak Bertangas Ketika Pendarahan Berterusan
Jangan bertangas jika pendarahan nifas masih banyak atau belum berhenti. Wap panas boleh melancarkan aliran darah dan berisiko menyebabkan pendarahan berlebihan.
5. Tidak Bertangas Terlalu Kerap
Elakkan melakukan bertangas setiap hari. Bertangas terlalu kerap boleh mengeringkan kulit dan menyebabkan ketidakseimbangan kelembapan pada bahagian intim. 2-3 kali seminggu sudah memadai.
Siapa Yang Tidak Sesuai Bertangas?
Walaupun bertangas memberi banyak manfaat, ada beberapa keadaan di mana ia tidak disarankan:
- Ibu yang mengalami pendarahan berlebihan selepas bersalin perlu menunggu sehingga pendarahan berkurangan.
- Bagi ibu yang bersalin melalui pembedahan, dapatkan nasihat doktor sebelum bertangas.
- Elakkan bertangas jika terdapat tanda-tanda jangkitan atau keradangan pada bahagian intim.
Kesimpulannya, bertangas selepas bersalin adalah satu amalan tradisional yang boleh memberi banyak manfaat kepada kesihatan dalaman dan luaran wanita. Ia bukan sahaja membantu dalam proses pemulihan fizikal tetapi juga memberi kesan positif kepada emosi.
Walau bagaimanapun, setiap wanita perlu mengutamakan kesihatan dan mengambil kira keadaan tubuh masing-masing sebelum mencuba sebarang amalan.
Berbincang dengan pakar kesihatan juga adalah langkah yang bijak untuk memastikan setiap amalan yang diambil selamat dan sesuai.
Kredit foto: Sireh Confinement Care
Peringatan: Anda tidak dibenarkan menyiar artikel ini di mana-mana laman web atau status Facebook yang lain, tanpa pemberian kredit dan pautan yang tepat lagi berfungsi pada artikel asal di laman theAsianparent Malaysia
Baca juga: 7 Kategori Makanan Yang Boleh & Tak Boleh Diamalkan Ketika Berpantang
Baca juga: Ibu Mencari Set Berpantang? Ini 8 Set Untuk Pantang Lepas Bersalin Yang Terbaik Di Malaysia
Baca juga: Doktor Kongsi Pengalaman Berpantang Cara Moden Yang Betul Agar Luka Bersalin Cepat Sembuh