Premenstrual Syndrome (PMS): Punca, Tanda Nak Period & Cara Mengatasi

Tanda tanda period boleh membuatkan seseorang rasa cepat penat dan cenderung untuk stres pada hal yang remeh. Tahukah anda dalam bahasa perubatan situasi ini dipanggil sebagai Sindrom Pramenstruasi atau PMS?

Tidak dinafikan bahawa perubahan hormon dalam kitaran haid boleh mempengaruhi kesihatan setiap wanita. Apa yang penting adalah anda perlu mengetahui tanda nak period serta cara untuk berdepan dengan sindrom pramenstruasi ini.

Tanda tanda period atau PMS

Sebelum berlakunya pengeluaran darah haid darah vagina, kebanyakan wanita mengakui bahawa mereka mengalami salah satu atau banyak tanda tanda period seawal dua atau seminggu sebelum haid.

Sebenarnya keadaan ini dipanggil sebagai Sindrom Pramenstruasi atau Premenstrual Syndrome (PMS). Ia adalah perubahan mood, emosi, kesihatan fizikal dan tingkah laku yang boleh berlaku antara ovulasi dan permulaan haid anda.

Tanda nak period atau PMS ini biasanya berlangsung selepas ovulasi dan berterusan sehingga haid anda tiba.

Bila tanda nak period bermula?

Lazimnya, tanda nak period atau PMS boleh bermula seawal 14 hari sebelum permulaan haid anda, dan ia biasanya reda dalam beberapa hari selepas haid bermula.

Walau bagaimanapun, dalam beberapa kes, gejala ini mungkin berterusan sehingga hari ke-7 kitaran haid anda.

Tanda datang bulan dan gejala sindrom pramenstruasi

Biasanya tanda tanda period atau Premenstrual Syndrome (PMS) hadir dengan pelbagai gejala sehingga boleh memberi kesan negatif kepada badan dan kesejahteraan emosi anda.

Gejala yang dikaitkan dengan PMS tidak selalu dapat diramalkan. Jika diperhatikan, gejala datang bulan pada usia 20-an mungkin berbeza daripada yang anda alami pada usia 30-an dan 40-an.

Tanda nak period pada fizikal

Tanda-tanda fizikal PMS yang paling biasa ialah rasa angin dalam perut anda (kembung) dan keletihan. Tanda tanda period bakal terjadi yang lain termasuklah:

• Kekejangan
• Jerawat
• Kelembutan payudara
• Sakit kepala

Tanda nak period pada emosi

Perasaan cepat marah dan perubahan mood adalah penunjuk emosi yang paling biasa PMS. Tanda tanda period bakal terjadi yang lain termasuk:

• Perubahan dalam keinginan seks anda.
• Rasa cemas, sedih atau tertekan.
• Gangguan pada otak, atau menghadapi masalah untuk menumpukan perhatian.
• Mengidam makanan atau selera makan meningkat/berkurang.
• Kerap tidur siang atau mengalami masalah tidur (insomnia).
• Minat dalam aktiviti berkurangan.

Kesan emosi yang dialami oleh PMS boleh menyebabkan anda menarik diri daripada rakan dan keluarga. Ia boleh meningkatkan perasaan negatif, menjadikannya lebih mudah untuk menyerang orang lain.

Punca Premenstrual Syndrome (PMS)

Punca sebenar PMS masih tidak diketahui, tetapi penyelidik telah mengenal pasti beberapa faktor yang mungkin menyumbang kepada perkembangannya.

• Perubahan kitaran dalam hormon: Ramai pakar percaya PMS berlaku sebagai tindak balas kepada perubahan tahap hormon estrogen dan progesteron. Hormon ini secara semula jadi turun naik sepanjang kitaran haid anda. Semasa fasa luteal, yang mengikuti ovulasi, hormon mencapai puncak dan kemudian menurun dengan cepat, yang boleh menyebabkan kebimbangan, kerengsaan, dan perubahan lain dalam mood.
• Perubahan kimia dalam otak: Neurotransmiter serotonin dan norepinephrine mempunyai beberapa fungsi penting dalam badan, termasuk membantu mengawal mood, emosi dan tingkah laku. Sebagai contoh, penurunan dalam estrogen boleh menyebabkan pembebasan norepinephrine, yang membawa kepada penurunan pengeluaran dopamin, asetilkolin, dan serotonin. Perubahan ini boleh mencetuskan masalah tidur dan membawa kepada mood yang rendah atau tertekan.
• Keadaan kesihatan mental sedia ada: Hidup dengan masalah kesihatan mental, seperti kemurungan atau kebimbangan, boleh meningkatkan peluang anda untuk mengalami PMS atau gangguan dysphoric prahaid (PMDD), bentuk PMS yang lebih teruk.
• Sejarah keluarga dan kesihatan: Sejarah keluarga PMS, gangguan bipolar, atau kemurungan, termasuk kemurungan selepas bersalin
• Faktor gaya hidup: Tabiat tertentu mungkin menjejaskan keterukan gejala PMS anda. Faktor gaya hidup yang berpotensi yang boleh memburukkan gejala PMS termasuk mengambil makanan tinggi lemak, gula dan garam, merokok, kurang aktif serta tidak mendapat tidur yang berkualiti.

Perbezaan antara PMS dan PMDD

Gangguan dysphoric prahaid (PMDD) adalah bentuk PMS yang teruk dan berpotensi melemahkan. Sekitar 2% orang yang datang haid mempunyai PMDD.

Dengan PMDD, anda mengalami gejala PMS tetapi dengan lebih intensiti, terutamanya apabila ia berkaitan dengan tindak balas emosi dan mood.

Anda lebih cenderung mengalami kemarahan, kemurungan yang teruk dan kebimbangan dengan PMDD berbanding dengan PMS.

Faktor risiko 

PMS boleh menjejaskan individu dari semua peringkat umur yang datang haid, tetapi faktor tertentu boleh meningkatkan risiko mengalami gejala yang lebih teruk. Faktor risiko ini termasuk:

• Sejarah keluarga: Jika seseorang dalam keluarga terdekat anda mempunyai sejarah PMS atau PMDD, anda mungkin lebih terdedah untuk mengalaminya juga.
• Umur: PMS paling kerap berlaku pada individu berusia lewat 20-an hingga awal 40-an, walaupun ia boleh menjejaskan orang pada mana-mana umur semasa tahun pembiakan mereka.
• Tekanan: Tahap tekanan yang tinggi boleh memburukkan gejala PMS, jadi menguruskan tekanan melalui teknik relaksasi dan penjagaan diri adalah penting.
• Faktor gaya hidup: Kekurangan aktiviti fizikal, diet yang tidak baik, dan tidur yang tidak mencukupi boleh menyumbang kepada keterukan gejala PMS.
• Kesihatan mental: Individu yang mempunyai sejarah gangguan mood, seperti kemurungan atau kebimbangan, mungkin lebih terdedah kepada PMS atau PMDD.

Cara mengurangkan gejala PMS

Walaupun PMS adalah bahagian semula jadi dalam kitaran haid bagi kebanyakan orang, gejalanya boleh diuruskan dengan berkesan. Berikut ialah beberapa strategi untuk membantu mengatasi PMS:

• Gaya hidup sihat: Senaman yang kerap, pemakanan seimbang dan tidur yang mencukupi boleh menyumbang kepada mengurangkan keterukan gejala PMS.
• Pengurusan tekanan: Mempraktikkan teknik relaksasi seperti meditasi, yoga atau pernafasan dalam boleh membantu mengurangkan tekanan dan kesannya terhadap PMS.
• Sistem sokongan: Bercakap dengan rakan, keluarga atau profesional kesihatan mental tentang perasaan dan pengalaman anda boleh memberikan sokongan emosi yang berharga.
• Kawalan kelahiran: Sesetengah individu mendapat kelegaan daripada gejala PMS dengan menggunakan kaedah kawalan kelahiran hormon yang mengawal turun naik hormon.
• Makanan tambahan: Makanan tambahan tertentu, seperti kalsium, vitamin B6 dan magnesium, boleh membantu mengurangkan beberapa gejala PMS, tetapi adalah penting untuk berunding dengan pembekal penjagaan kesihatan sebelum memulakan sebarang suplemen baharu.

Rawatan dan ubat 

 Ubat dan rawatan tanpa preskripsi juga boleh membantu mengurangkan gejala PMS fizikal. Pilihan termasuk:

• ubat penahan sakit, seperti ibuprofen, aspirin atau acetaminophen, untuk sakit kepala dan otot atau kekejangan perut
• diuretik untuk membantu melegakan kembung perut dan payudara yang sakit atau lembut
  pembalut haba atau pad pemanas pada perut anda untuk melegakan kekejangan

Jika anda mengalami simptom mood yang teruk yang menimbulkan komplikasi dalam kehidupan harian anda, terapi tingkah laku kognitif (CBT) atau pendekatan terapi lain boleh membantu anda mempelajari cara baharu untuk merangka semula dan mengatasi fikiran dan emosi yang menganggu.

Bolehkah PMS didiagnos

Tiada ujian ajaib untuk mengatakan anda mempunyai sindrom prahaid. Ia lebih seperti menyambungkan titik antara gejala anda dan kitaran haid anda.

Tetapi menyimpan diari dan pemantauan apabila gejala ini bermula dan berakhir mungkin membantu doktor ketika memberi rawatan.

Selain itu, jika anda merasakan tidak dapat menguruskan sindrom pramenstruasi dengan perubahan gaya hidup dan simptom PMS menjejaskan kesihatan serta aktiviti harian anda, ini adalah tanda anda perlu berunding dengan pakar sakit puan.

Bila perlu berjumpa doktor

Kebanyakan orang yang datang haid melaporkan sekurang-kurangnya beberapa simptom PMS, tetapi simptom ini tidak semestinya akan muncul setiap bulan atau menjejaskan kehidupan seharian anda.

Jika gejala PMS menjadi cukup teruk hingga mengganggu rutin biasa anda setiap bulan, langkah seterusnya yang baik melibatkan menghubungi doktor atau doktor.

Pakar penjagaan kesihatan boleh mendiagnosis PMS atau PMDD dan membantu anda meneroka pilihan yang berpotensi untuk rawatan, seperti:

• kawalan kelahiran hormon
• makanan tambahan, termasuk kalsium, magnesium, atau vitamin B6 asid mefenamik

Untuk membuat diagnosis yang tepat, mereka mungkin:

1. tanya tentang sejarah peribadi dan keluarga anda yang menghidapi PMS, PMDD, dan keadaan mood dan kesihatan mental yang lain
2. tanya tentang sejarah keluarga anda yang mempunyai keadaan kesihatan lain, termasuk hipotiroidisme atau endometriosis
3. mengesyorkan pemeriksaan pelvis untuk menolak keadaan ginekologi, bergantung pada gejala anda
4. cadangkan simpan diari dan kalendar untuk mengesan haid dan sebarang gejala berkaitan yang anda alami selama 2 hingga 3 bulan
5. Jika simptom anda muncul secara konsisten semasa fasa luteal kitaran haid dan hilang sejurus selepas haid anda bermula, doktor mungkin mendiagnosis PMS.

PMS atau kehamilan

Apabila anda berasa kejang dan letih, dan haid anda hampir tiba, mungkin sukar untuk membezakan antara PMS dan tanda awal kehamilan.

Satu-satunya cara muktamad untuk mengetahui adalah jika haid anda tiba sejurus selepas itu, atau anda mengesahkan kehamilan anda dengan ujian positif.

Walau bagaimanapun, terdapat perbezaan halus yang boleh menawarkan petunjuk tambahan.

Sakit kepala, keletihan, perubahan mood, masalah gastrousus, kembung perut, perubahan payudara/puting, dan sakit (kejang/sakit pinggang) boleh dialami dalam kedua-dua PMS dan awal kehamilan.

Loya, perubahan selera makan, kerap membuang air kecil, dan jerawat juga merupakan gejala biasa.

Jika anda mengesyaki kehamilan dan mengalami simptom seperti PMS, pertimbangkan untuk mengambil ujian kehamilan pengesanan awal atau berunding dengan pembekal penjagaan kesihatan anda jika simptom berterusan atau haid anda lewat.

Semoga artikel ini bermanfaat!

Peringatan: Anda tidak dibenarkan menyiar artikel ini di mana-mana laman web atau status Facebook yang lain, tanpa pemberian kredit dan pautan yang tepat lagi berfungsi pada artikel asal di laman theAsianparent Malaysia

Baca juga: Kitaran Haid Wanita: Tempoh Haid Normal, Fasa Haid & Cara Kira Kitaran Haid

Baca juga: Kesan Kitaran Haid Normal: Sakit Payudara, Naik Jerawat & Craving Makanan Manis

Baca juga: Pads, Tampon & Menstrual Cup: Produk Haid Mana Yang Terbaik Ketika Datang Bulan?