Anak Kurang Fokus: Punca Masalah Fokus, Terapi & 4 Tips Untuk Meningkatkan Fokus Anak Dalam Pembelajaran

Satu kemahiran asas yang memainkan peranan penting dalam perkembangan akademik dan peribadi kanak-kanak ialah keupayaan untuk fokus. Anda mungkin berasa risau apabila menyedari anak kurang fokus dalam kelas atau ketika berada di rumah.

Tidak dinafikan bahawa masa kanak-kanak adalah tempoh perkembangan yang penting di mana pelbagai kemahiran kognitif dan tingkah laku berkembang.

Masalah tumpuan pada kanak-kanak boleh nyata dalam pelbagai cara dan boleh memberi kesan ketara kepada pengalaman pembelajaran, interaksi sosial dan kesejahteraan keseluruhan mereka.

Maksud Fokus Dan Jenis Anak Kurang Fokus

Masalah tumpuan pada kanak-kanak merujuk kepada kesukaran untuk mengekalkan perhatian pada tugas atau aktiviti. Masalah ini boleh nyata dalam cara yang berbeza, yang membawa kepada pelbagai jenis cabaran berkaitan perhatian.

Dua jenis utama ialah:

1. Kurang perhatian: Kanak-kanak yang kurang perhatian bergelut untuk mengekalkan perhatian pada tugas tertentu, yang membawa kepada kesilapan cuai, kealpaan, dan kesukaran mengatur tugas. Masalah fokus jenis ini sering dikaitkan dengan Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD)
2. Hiperaktif dan Impulsif: Sesetengah kanak-kanak menunjukkan tingkah laku hiperaktif dan impulsif, menjadikannya mencabar untuk mereka duduk diam, menunggu giliran mereka, atau berfikir sebelum bertindak. ADHD adalah keadaan biasa yang dikaitkan dengan hiperaktif dan impulsif.

Punca Anak Kurang Fokus Belajar

Beberapa faktor menyumbang kepada anak kurang fokus belajar, dan ini boleh dikategorikan kepada faktor biologi, persekitaran dan psikologi.

Faktor Biologi

• Genetik: Penyelidikan mencadangkan faktor genetik dalam perkembangan ADHD, menunjukkan bahawa kanak-kanak yang mempunyai sejarah keluarga isu berkaitan perhatian mungkin lebih terdedah kepada masalah fokus.
• Faktor Neurologi: Perbezaan dalam struktur dan fungsi otak, terutamanya dalam bidang yang berkaitan dengan perhatian dan kawalan impuls, boleh menyumbang kepada kesukaran memfokus.

Faktor persekitaran

• Persekitaran Keluarga Persekitaran keluarga yang huru-hara atau tertekan boleh memberi kesan kepada keupayaan kanak-kanak untuk fokus. Kekurangan rutin, disiplin yang tidak konsisten dan sokongan emosi yang terhad boleh menyumbang kepada cabaran berkaitan perhatian.
• Tetapan Pendidikan: Bilik darjah yang terlalu sesak, perhatian individu yang tidak mencukupi, dan kaedah pengajaran yang tidak sesuai boleh memburukkan lagi masalah tumpuan.

Faktor Psikologi

• Peraturan Emosi: Kanak-kanak yang bergelut dalam menguruskan emosi mereka mungkin sukar untuk fokus. Gangguan emosi, kebimbangan, atau kemurungan boleh menghalang rentang perhatian.
• Masalah Pembelajaran: Keadaan seperti disleksia atau gangguan pemprosesan pendengaran boleh menjejaskan keupayaan kanak-kanak untuk memberi tumpuan kepada tugas akademik.

Tanda Anak Mengalami Masalah Fokus

Tidak memberi perhatian:

• Masalah fokus pada tugas untuk masa yang lama.
• Mudah terganggu dengan perkara lain.
• Membuat kesilapan kerana kehilangan maklumat.
• Terlupa untuk menyelesaikan sesuatu atau mudah kehilangan barang.
• Sukar untuk memastikan perkara teratur.

Menjadi Gelisah dan Impulsif:

• Tidak boleh duduk diam, sentiasa bergerak.
• Banyak gelisah atau menggeliat di tempat duduk.
• Melakukan sesuatu tanpa memikirkan apa yang mungkin berlaku.
• Tidak sabar menunggu giliran

Masalah Mengikuti Arahan

• Tidak menyiapkan tugasan atau tugasan.
• Memulakan banyak perkara tetapi tidak menyelesaikannya.
• Sukar untuk memahami dan mengikuti arahan.

Tidak Pandai Mengurus Masa

• Menangguhkan tugas sehingga minit terakhir.
• Tidak pandai meneka berapa banyak masa yang diambil untuk  tugasan.
• Melakukan sesuatu dengan cepat kerana pengurusan masa yang lemah.

Suka Berkhayal

• Sering tenggelam dalam fikiran dan tidak menghiraukan apa yang berlaku.

Anak Tidak Fokus Bila Dipanggil

Kanak-kanak, terutamanya pada usia awal, mungkin tidak mempunyai kemahiran perhatian sepenuhnya. Apabila mereka semakin meningkat, keupayaan ini biasanya semakin berkembang.

Dalam sesetengah kes, kanak-kanak mungkin terlalu tertarik dengan aktiviti atau mainan mereka sendiri sehingga sukar  beralih kepada sesuatu yang lain apabila diminta.

Jika anak tidak fokus bila dipanggil, cuba beberapa tips ini:

• Perhatikan cara anda menangani anak anda. Gunakan nada suara yang lembut dan mesra supaya kanak-kanak berasa disokong dan dihormati.
• Elak menggunakan panggilan dalam nada marah atau tergesa-gesa, kerana ini boleh membuatkan kanak-kanak berasa terancam.

Terapi Anak Kurang Fokus

1. Terapi Tingkah Laku

• Terapi Tingkah Laku Kognitif (CBT): Membantu kanak-kanak mengenal pasti corak pemikiran negatif dan mengubahnya kepada corak pemikiran yang lebih positif. CBT juga boleh membantu kanak-kanak mengembangkan strategi daya tindak yang lebih baik.
• Terapi Tingkah Laku: Melibatkan pemberian ganjaran untuk tingkah laku positif dan akibat yang konsisten untuk tingkah laku yang tidak diingini. Dengan memberikan insentif positif, kanak-kanak boleh berasa bermotivasi untuk meningkatkan fokus dan tingkah laku.

2. Terapi Permainan (Terapi Bermain)

• Terapi Seni dan Permainan: Menggalakkan kanak-kanak mengekspresikan diri mereka melalui seni atau bermain. Ini membantu kanak-kanak mengatasi masalah dalaman dan memahami perasaan mereka.

3. Terapi Fokus Perhatian (Latihan Perhatian)

• Latihan Perhatian: Melibatkan aktiviti yang direka khusus untuk meningkatkan kemahiran perhatian kanak-kanak. Ini boleh termasuk senaman pernafasan, latihan kognitif atau permainan yang direka untuk melatih fokus.

4. Terapi Persekitaran

• Pengubahsuaian Persekitaran: Membantu mengubah persekitaran kanak-kanak untuk meningkatkan fokus, seperti mengurangkan gangguan di dalam bilik belajar atau mereka bentuk rutin berstruktur.

5. Terapi Bermain dan Keterlibatan Sosial

• Terapi Kumpulan: Melibatkan anak dalam kelompok kecil untuk meningkatkan keterampilan sosial, komunikasi, dan pemecahan masalah bersama.

Cara Melatih Fokus Anak

#1 Wujudkan persekitaran yang sesuai untuk pembelajaran di rumah

Teruk juga kalau anak tiada tempat yang sesuai untuk belajar apabila mereka mula dapat banyak kerja rumah dari sekolah.

Tempat dan persekitaran yang sesuai untuk pembelajaran boleh membantu meningkatkan fokus anak. Ibu bapa perlu tegas apabila menetapkan masa untuk mengulangkaji dan menghabiskan kerja rumah.

Anda tidak perlu mengasingkan kawasan yang terlalu besar untuk anak belajar pun. Tapi dia pasti rasa bangga untuk menggunakan kawasan itu jika dia tahu ia telah disediakan khas untuknya.

Ibu bapa juga boleh menghias bilik/kawasan itu dengan poster, buku-buku dan alat-alat tulis supaya anak akan lebih suka belajar di rumah.

#2 Kenalpasti cara pembelajaran anak

Cuba perhatikan cara anak belajar. Apakah cara pembelajaran yang paling berkesan untuknya?

Adakah anak lebih Visual (lebih menggunakan mata), Aural (lebih menggunakan telinga), Kinestesis (lebih menggunakan pergerakan) ataupun Verbal (secara lisan)?

Apabila ibu bapa mengajar dan memberi pertolongan mengikut cara mereka belajar, ini akan meningkatkan fokus anak dan anak akan lebih cepat faham.

Apa ibu bapa boleh buat untuk meningkatkan fokus anak mengikut kategori:

Anak visual – buat poster dan peta minda maklumat, kemudian lekatkannya di sekitar rumah.

Anak aural – apabila mengulangkaji, suruh anak baca dengan kuat apa yang dia perlu ingat.

Anak kinestesis – main permainan interaktif seperti melontar bola bersama anak sambil melakukan kuiz apa yang telah diulangkaji.

Anak verbal – guna pelbagai kertas berwarna supaya anak boleh menulis apa mereka perlu ingat.

#3 Sediakan mainan ketika belajar

Untuk sesetengah kanak-kanak, mereka mungkin sukar untuk duduk diam dalam masa yang panjang.

Oleh itu, kadang-kadang cikgu boleh mencadangkan pelajar menyimpan sekeping blu-tack kecil, gelang getah atau kertas dan pensil bersama mereka. Apabila resah kerana duduk terlalu lama, mereka boleh menggunakan objek lain untuk dimain buat seketika.

Bunyi macam cara yang pelik, tetapi kajian menunjukkan

“Salah satu cara untuk mengelak tumpuan mereka terjejas ialah dengan memberi anak tugas yang tidak memerlukan banyak fikiran seperti bermain dengan blu-tack kecil atau objek bermain-main lain yang membolehkan meningkatkan fokus anak untuk menghabiskan kerja mereka.” (Smith, 2010).

#4 Carta ganjaran

Memberi kata-kata pujian dan menggunakan carta ganjaran sebenarnya sangat berkesan. Ia satu cara untuk memberi dorongan positif kepada anak supaya mereka rasa bangga dengan pencapaian mereka.

Walaupun cara ini paling berkesan untuk kanak-kanak antara 6-10 tahun, ia masih bergantung kepada kanak-kanak tersebut.

Ibu bapa boleh cetak carta ganjaran dari internet atau lukiskan carta sendiri bersama dengan anak.

Aktiviti Meningkatkan Fokus Anak

• Teka-teki dan Permainan Papan: Aktiviti ini merangsang pemikiran dan mengukuhkan kemahiran menyelesaikan masalah.
• Seni dan Kraf: Aktiviti seni membantu kanak-kanak memberi tumpuan kepada perincian dan melibatkan kreativiti mereka.
• Permainan Memori: Bermain kad memori atau permainan yang melibatkan ingatan boleh meningkatkan tumpuan.
• Bercerita dan Membaca: Membaca buku atau bercerita membantu kanak-kanak memberi tumpuan kepada naratif.
• Mainan Pembinaan: Bermain dengan blok atau LEGO mengembangkan kemahiran berfikir dan fokus.
• Aktiviti Sukan: Sukan membantu kanak-kanak mengeluarkan tenaga dan meningkatkan tumpuan.
• Teknologi Pendidikan: Aplikasi pendidikan pada peranti pintar boleh merangsang pembelajaran dan kemahiran kognitif.
• Latihan Pernafasan dan Yoga: Teknik relaksasi membantu kanak-kanak menguruskan tekanan dan meningkatkan fokus.
• Berkebun atau Menjaga Haiwan Kesayangan: Menjaga tumbuhan atau haiwan boleh melibatkan kanak-kanak dalam tanggungjawab dan meningkatkan tumpuan.

Permainan Meningkatkan Fokus Anak

• Teka-teki Warna atau Bentuk: Susun teka-teki dengan warna atau bentuk yang menarik.
• Mainan Pasir atau Doh: Aktiviti deria untuk meningkatkan kemahiran motor halus dan tumpuan.
• Memo atau Kad Memori: Rangsang ingatan dan tumpuan dengan memadankan kad yang serupa.
• Larian Berhalangan: Melibatkan pergerakan fizikal dan fokus untuk melepasi halangan.
• Word Bingo: Buat permainan bingo dengan perkataan atau gambar untuk meningkatkan perhatian kepada perkataan.
• Sudoku untuk Kanak-kanak: Permainan nombor mudah untuk melatih logik dan fokus.
• Hangman atau Guess the Word: Tingkatkan kemahiran bahasa dan penumpuan dengan meneka perkataan.
• Simfoni Pergerakan: Mengikuti pergerakan atau aksi setiap kali anda mendengar bunyi alat muzik tertentu.
• Pertandingan Ketangkasan: Melibatkan aktiviti fizikal untuk meningkatkan fokus dan kemahiran motor.

Kesimpulannya dalam menangani masalah anak kurang fokus, adalah penting untuk ibu ayah dan pendidik memahami faktor yang boleh mempengaruhi tumpuan kanak-kanak.

Daripada persekitaran pembelajaran sehinggalah pengaruh teknologi, setiap aspek mempunyai peranan yang signifikan dalam membentuk corak tingkah laku kanak-kanak.

Dengan memberikan sokongan melalui beberapa aktiviti meningkatkan fokus anak, ia dapat membuka potensi penuh setiap kanak-kanak, tanpa mengira cabaran berkaitan fokus mereka.

Semoga artikel ini bermanfaat.

Baca juga:  Kesukaran Pembelajaran (Learning Difficulty): Punca, Tanda Anak Sukar Belajar & Sokongan

Baca juga:  Tip Mudah Bantu Anak Belajar STEM (Sains, Teknologi, Engineering, Matematik)

Baca juga:  Cara Anak Belajar Sebenarnya Berbeza-Beza, Bergantung Pada Karakter & Personaliti Mereka