Hormon Wanita Dan Kesihatan: Jenis Hormon Wanita, Tanda Hormon Tidak Stabil & Rawatan

Hormon wanita memainkan peranan penting dalam membentuk pelbagai aspek kesihatan fizikal, kesejahteraan emosi dan fungsi pembiakan.

Dari fasa remaja hingga menopaus, biokimia yang rumit ini mengatur simfoni proses fisiologi, mempengaruhi mood, kesuburan, metabolisme dan banyak lagi.

Apa Itu Hormon Wanita

Hormon adalah utusan kimia yang dihasilkan oleh pelbagai kelenjar dalam sistem endokrin. Kelenjar ini melepaskan hormon terus ke dalam aliran darah, di mana ia bergerak ke sel atau organ sasaran, menimbulkan tindak balas fisiologi tertentu.

Ia memainkan peranan penting dalam mengawal selia pelbagai fungsi badan, termasuk metabolisme, pertumbuhan, pembiakan, mood dan tindak balas tekanan.

Sistem endokrin terdiri daripada beberapa kelenjar, masing-masing berperanan merembeskan hormon tertentu. Kelenjar utama termasuk hipotalamus, kelenjar pituitari, kelenjar tiroid, kelenjar adrenal, pankreas, dan ovari wanita.

Jenis Hormon Wanita

1. Hormon Estrogen: Selalunya dirujuk sebagai hormon seks wanita utama, estrogen memainkan peranan yang pelbagai dalam kesihatan wanita. Dihasilkan dalam ovari, ia mengawal kitaran haid, menggalakkan perkembangan ciri seksual sekunder semasa akil baligh dan menyokong kesihatan tulang. Tahap estrogen berubah-ubah sepanjang kitaran haid, memuncak semasa ovulasi, dan menurun sebelum haid.
2. Hormon Progesteron: Dirembeskan oleh ovari selepas ovulasi, progesteron menyediakan rahim untuk kemungkinan kehamilan dengan menebalkan lapisan rahim. Ia juga membantu mengawal kitaran haid dan memainkan peranan penting dalam mengekalkan kehamilan. Jika persenyawaan tidak berlaku, paras progesteron menurun, boleh mencetuskan haid.
3. Hormon Testosteron: Walaupun sering dikaitkan dengan lelaki, testosteron juga terdapat pada wanita, walaupun dalam jumlah yang lebih kecil. Ia menyumbang kepada libido, jisim otot, dan kepadatan tulang. Wanita dengan ketidakseimbangan tahap testosteron mungkin mengalami gejala seperti haid tidak teratur, jerawat, dan kesuburan berkurangan.
4. Follicle-Stimulating Hormone (FSH) dan Luteinizing Hormone (LH): Dihasilkan oleh kelenjar pituitari, FSH dan LH mengawal kitaran haid dan ovulasi. FSH merangsang pertumbuhan folikel ovari, manakala LH mencetuskan ovulasi dan pembebasan telur dari ovari.
5. Oxytocin: Oxytocin adalah hormon yang dihasilkan oleh otak dan kelenjar pituitari posterior. Hormon ini terlibat dalam melahirkan anak dan penyusuan, dan memainkan peranan membentuk ikatan sosial dan emosi antara individu.

Bila Berlakunya Perubahan Hormon Pada Wanita

• Akil Baligh: Permulaan akil baligh menandakan pengaktifan sistem pembiakan, dicirikan oleh lonjakan hormon wanita seperti estrogen dan progesteron. Peralihan hormon ini mengakibatkan perkembangan payudara, pertumbuhan bulu kemaluan, dan permulaan haid, menandakan kematangan pembiakan.
• Kitaran Haid: Kitaran haid merangkumi turun naik hormon yang diatur oleh interaksi estrogen, progesteron, FSH, dan LH. Ia biasanya berlangsung selama 28 hari, walaupun variasi adalah perkara biasa. Kitaran haid terdiri daripada fasa folikel (dicirikan oleh perkembangan folikel dan paras estrogen yang meningkat), ovulasi (dicetuskan oleh lonjakan LH), dan fasa luteal (dikuasai oleh progesteron).
• Kehamilan: Kehamilan mendorong perubahan hormon wanita untuk menyokong perkembangan janin. Tahap estrogen dan progesteron meningkat, mengekalkan lapisan rahim dan menghalang haid. Selain itu, plasenta menghasilkan hormon seperti human chorionic gonadotropin (hCG), yang mengekalkan kehamilan dan mempengaruhi fisiologi ibu.
• Menopaus: Menopaus menandakan berhentinya tempoh haid, biasanya berlaku sekitar umur 50 tahun. Apabila fungsi ovari merosot, paras estrogen dan progesteron menurun, membawa kepada gejala seperti rasa panas, perubahan mood dan kekeringan faraj. Terapi penggantian hormon (HRT) boleh mengurangkan gejala menopaus dengan menambah estrogen dan progesteron.

Hormon Tidak Stabil

Apabila hormon wanita tidak seimbang, ia boleh memberi kesan terhadap kesihatan fizikal, emosi dan mental.

Ketidakseimbangan hormon wanita berlaku apabila terdapat sama ada lebihan atau kekurangan hormon tertentu dalam badan, mengganggu keseimbangan yang diperlukan untuk berfungsi secara optimum.

Tanda Ketidakseimbangan Hormon

• Kitaran Haid Tidak Teratur: Perubahan kitaran haid, kekerapan atau intensiti haid mungkin menunjukkan turun naik hormon, seperti masalah sindrom ovari polikistik (PCOS) atau gangguan tiroid.
• Mood Swing Dan Emosi Tidak Stabil: Ketidakseimbangan hormon boleh menjejaskan tahap neurotransmitter di otak, yang membawa kepada perubahan mood, kerengsaan, kebimbangan atau kemurungan.
• Pertambahan Berat Badan Atau Sukar Menurunkan Berat: Ketidakseimbangan hormon, terutamanya melibatkan insulin, kortisol atau hormon tiroid, boleh mengganggu metabolisme dan menyumbang kepada penambahan berat badan atau kesukaran mengekalkan berat badan yang sihat.
• Keletihan Dan Tahap Tenaga Rendah: Ketidakseimbangan hormon seperti kortisol, hormon tiroid atau hormon seks boleh menjejaskan tahap tenaga, yang membawa kepada keletihan atau kelesuan tubuh.
• Perubahan Libido Dan Fungsi Seksual: Turun naik hormon seks seperti estrogen, progesteron, atau testosteron, boleh menjejaskan libido, rangsangan dan fungsi seksual wanita.
• Masalah Kulit: Ketidakseimbangan hormon mungkin menyumbang kepada jerawat, kulit berminyak, kulit kering atau masalah dermatologi lain akibat perubahan dalam pengeluaran sebum dan penggantian sel kulit.

Tetapi ketidakseimbangan hormon wanita kadangkala boleh menjadi tanda sesuatu yang lebih serius, seperti:

• Sindrom ovari polikistik (PCOS). Ini adalah gangguan endokrin yang paling biasa di kalangan wanita muda. PCOS boleh menyebabkan kitaran haid tidak teratur dan mengganggu kesuburan.
• Lebihan Androgen. Ini adalah pengeluaran hormon lelaki yang berlebihan. Ini boleh menyebabkan haid tidak teratur, ketidaksuburan, jerawat, dan kebotakan pola lelaki.
• Hirsutisme. Hirsutisme adalah peningkatan pertumbuhan rambut di muka, dada, perut, dan belakang. Ia disebabkan oleh hormon lelaki yang berlebihan dan kadangkala boleh menjadi simptom PCOS.

Punca Hormon Tidak Seimbang 

Hormon tidak seimbang boleh terjadi disebabkan pelbagai faktor. Antaranya:

• Peningkatan Usia: Turun naik hormon berlaku secara semula jadi sepanjang hayat, seperti semasa akil baligh, kehamilan, perimenopause dan menopaus.
• Masalah Kesihatan: Keadaan perubatan tertentu, seperti PCOS, gangguan tiroid, diabetes, kekurangan adrenal atau gangguan pituitari, boleh mengganggu keseimbangan hormon.
• Faktor Gaya Hidup: Pemakanan yang tidak sihat, kurang bersenam, stres berlebihan, tidur yang tidak mencukupi, dan pendedahan kepada toksin boleh menyumbang kepada hormon tidak seimbang
• Pengambilan Ubat Atau Rawatan: Sesetengah ubat seperti kontraseptif hormon, kortikosteroid, ubat kemoterapi dan terapi penggantian hormon, boleh menjejaskan tahap hormon dan membawa kepada ketidakseimbangan.
• Genetik: Faktor genetik mempengaruhi penghasilan hormon, metabolisme, atau kepekaan reseptor yang meningkatkan risiko hormon tidak stabil.

Kortisol Banyak Buat Hormon Tidak Stabil?

Kortisol adalah hormon tekanan utama dalam tubuh manusia. Pengeluaran kortisol dipengaruhi oleh aktiviti fizikal, emosi dan persekitaran.

Apabila seseorang mengalami tekanan, kelenjar adrenal menghasilkan lebih banyak kortisol sebagai tindak balas.

Cortisol membantu badan menangani stres dengan meningkatkan tekanan darah, mempercepatkan degupan jantung, dan meningkatkan paras gula dalam darah untuk memberikan tenaga.

Cara Stabilkan Hormon Wanita

Rawatan untuk ketidakseimbangan hormon bergantung pada punca asas, keterukan gejala dan status kesihatan individu. Strategi untuk menguruskan ketidakseimbangan hormon mungkin termasuk:

• Pengubahsuaian Gaya Hidup: Mengamalkan diet yang sihat, rutin senaman yang kerap, teknik pengurusan tekanan, dan tidur yang mencukupi boleh membantu memulihkan keseimbangan hormon.
• Ubat Stabilkan Hormon: Terapi penggantian hormon, kontraseptif oral, ubat tiroid, terapi insulin atau ubat lain mungkin ditetapkan untuk mengawal tahap hormon.
• Suplemen Pemakanan: Vitamin, mineral dan suplemen herba tertentu mungkin menyokong pengeluaran hormon, metabolisme atau fungsi reseptor.
• Terapi Alternatif: Akupunktur, penjagaan kiropraktik, terapi urutan dan amalan minda badan seperti yoga atau meditasi boleh membantu mengurangkan gejala ketidakseimbangan hormon.

Kesan Hormon Terhadap Kesihatan

1. Kesihatan Reproduktif: Ketidakseimbangan hormon boleh mengganggu kitaran haid, membawa kepada masalah haid yang tidak teratur, ketidaksuburan atau keadaan seperti sindrom ovari polikistik (PCOS) dan endometriosis. Peraturan hormon yang betul adalah penting untuk kesuburan dan kesihatan reproduktif.
2. Kesihatan Tulang: Estrogen memainkan peranan penting dalam mengekalkan ketumpatan tulang dengan menghalang penyerapan tulang. Penurunan tahap estrogen semasa menopaus meningkatkan risiko osteoporosis, keadaan yang dicirikan oleh tulang rapuh yang terdedah kepada patah tulang.
3. Mood dan Kesejahteraan: Turun naik hormon sepanjang kitaran haid boleh mempengaruhi mood, tahap tenaga, dan fungsi kognitif. Sesetengah wanita mengalami sindrom prahaid (PMS), yang dicirikan oleh perubahan mood, kerengsaan, dan keletihan, manakala yang lain mungkin mengalami gangguan mood seperti kemurungan selepas bersalin.
4. Gangguan Hormon: Gangguan seperti hipotiroidisme, hipertiroidisme, dan diabetes mellitus boleh mengganggu keseimbangan hormon, menjejaskan pelbagai proses fisiologi. Rawatan selalunya melibatkan terapi penggantian hormon atau ubat-ubatan untuk mengawal tahap hormon.

Cara Mengurus Hormon Tidak Stabil

• Pengubahsuaian Gaya Hidup: Mengamalkan gaya hidup sihat yang merangkumi senaman yang kerap, pemakanan seimbang, pengurusan tekanan dan tidur yang mencukupi boleh membantu mengawal tahap hormon dan mengurangkan gejala ketidakseimbangan hormon.
• Ubat: Dalam kes gangguan hormon atau ketidakseimbangan, penyedia penjagaan kesihatan mungkin menetapkan ubat seperti pil perancang, terapi penggantian hormon atau ubat untuk mengawal fungsi tiroid.
• Terapi Alternatif: Sesetengah wanita mendapat kelegaan daripada gejala hormon melalui terapi alternatif seperti akupunktur, suplemen herba atau terapi hormon bio-identik. Walau bagaimanapun, adalah penting untuk berunding dengan profesional penjagaan kesihatan sebelum meneruskan rawatan sedemikian.

Bila Perlu Jumpa Doktor

Anda harus sentiasa berjumpa pakar sakit puan anda sekali setahun untuk pemeriksaan kesihatan rutin. Doktor anda boleh membincangkan perubahan ini dan menjawab sebarang soalan lain yang anda ada.

Jangan tunggu sehingga peperiksaan tahunan anda jika anda mengalami gejala luar biasa. Jumpa doktor anda secepat mungkin jika anda mengalami:

• morning sickness atau tanda-tanda kehamilan yang lain
• keinginan seksual menurun
• kekeringan faraj atau sakit semasa hubungan seks
• kitaran haid tidak teratur
• kesukaran mengandung
• sakit pelvis
• keguguran rambut atau pertumbuhan rambut pada muka
• kemurungan selepas bersalin
• gejala menopaus yang mengganggu kehidupan anda

Kesimpulannya, hormon wanita memberi pengaruh yang mendalam pada setiap aspek kesihatan dan kesejahteraan, daripada fungsi pembiakan kepada kawalan mood dan kesihatan metabolik.

Dengan mengutamakan keseimbangan hormon melalui pengubahsuaian gaya hidup, campur tangan perubatan yang sesuai, dan pendekatan holistik, anda boleh mengoptimumkan kesihatan pada setiap peringkat kehidupan.

Semoga artikel ini bermanfaat.

Peringatan: Anda tidak dibenarkan menyiar artikel ini di mana-mana laman web atau status Facebook yang lain, tanpa pemberian kredit dan pautan yang tepat lagi berfungsi pada artikel asal di laman theAsianparent Malaysia

Di theAsianparent Malaysia, penting bagi kami untuk membekalkan anda maklumat yang betul, penting dan tepat pada masanya. Tetapi ini tidak berfungsi sebagai alternatif untuk nasihat perubatan atau rawatan perubatan. theAsianparent Malaysia tidak bertanggungjawab terhadap mereka yang memilih untuk mengambil ubat berdasarkan maklumat daripada laman web kami. Jika anda mempunyai sebarang keraguan, kami mengesyorkan agar anda berunding dengan doktor anda untuk mendapatkan maklumat yang lebih jelas.

Baca juga:  Kajian: Wanita Bijak Lebih Digemari Lelaki Berbanding Wanita Cantik, Betul Ke?

Baca juga: Sudah Ikhtiar Tapi Sukarnya Nak Dapat Anak, Kepentingan Progesteron Dalam Meningkatkan Peluang Hamil

Baca juga:  Betul Ke Kalau Tuala Wanita Tak Basuh, Nanti Jin Kacau? Kaum Wanita Wajib Tahu Fakta Ini!