Topik ketidaksuburan adalah sensitif, dan ia tidak mudah untuk dibincangkan. Tetapi sebagai masyarakat, kita perlu mula mengambil tahu akan tanda tidak subur ini kerana ramai pasangan berkahwin terpaksa menanti cahaya mata selama bertahun-tahun lamanya.
Ketidaksuburan adalah masalah yang sangat nyata, menjejaskan berjuta-juta pasangan di seluruh dunia. Keadaan ini pastinya menyakitkan buat mereka yang mengimpikan untuk menjadi ibu ayah setelah mendirikan rumah tangga.
Maksud tanda tidak subur
Masalah kesuburan adalah keadaan yang menjejaskan satu daripada lapan pasangan.
WHO mentakrifkan ketidaksuburan sebagai penyakit sistem pembiakan lelaki atau wanita yang ditakrifkan oleh kegagalan untuk mencapai kehamilan selepas 12 bulan atau lebih apabila melakukan hubungan seksual tanpa perlindungan atau selepas enam bulan mencuba jika anda berusia lebih 35 tahun.
Menurut laporan yang dikeluarkan oleh WHO, kira-kira 17.8 peratus orang dewasa di negara berpendapatan tinggi pernah mengalami masalah kesuburan sekurang-kurangnya sekali dan kira-kira 16.5 peratus orang dewasa di negara berpendapatan rendah dan sederhana.
Sebenarnya masalah sukar hamil tidak hanya berpunca daripada wanita sahaja, kerana lelaki juga boleh menjadi penyebabnya.
Tanda wanita tidak subur
Tidak semua pasangan yang mendirikan rumah tangga memperoleh rezeki anak dengan mudah. Kadang-kadang usia perkahwinan sudah melebihi 5 tahun, namun masih tiada tanda-tanda isteri bakal hamil.
Antara tanda-tanda berlakunya masalah kesuburan ialah:
-
Berlaku keguguran rambut: Kualiti rambut boleh menunjukkan tahap hormon anda. Kebiasaannya wanita yang mempunyai masalah kurang subur akan mengalami keguguran rambut sangat teruk.
-
Tumbuh lebihan bulu pada badan: Disebabkan oleh lebihan hormon androgen atau hormon lelaki, salah satu tanda tidak subur adalah banyaknya lebihan bulu pada badan dan wajah. Ini menunjukkan bahawa telah berlakunya gangguan hormon.
-
Darah haid keluar terlalu banyak: Haid yang terlalu banyak mempunyai kaitan dengan simptom menorrhagia. Ia adalah sejenis masalah kesihatan dan dikaitkan dengan masalah kesuburan.
-
Haid tidak tetap dan terlalu sakit: Bagi wanita yang merancang untuk hamil, kebiasaannya mereka akan mencatat kitaran haid bagi mengenali waktu subur untuk bersama suami. Namun jika haid datang dan adakalanya tidak, ini menunjukkan bahawa anda tidak mengalami ovulasi
-
Tidak mengandung: Tidak hamil adalah tanda utama ketidaksuburan pada wanita. Ini boleh menjadi pengalaman yang sangat emosional, terutamanya jika anda dan pasangan anda telah mencuba untuk hamil untuk beberapa lama.
-
Hubungan seks menjadi sakit: Salah satu tanda ketidaksuburan pada wanita adalah sakit semasa hubungan seks. Ini boleh disebabkan oleh beberapa sebab seperti vagina kering, jangkitan yis, endometriosis, penyakit radang pelvis (PID)
-
Bahagian kaki dan tangan selalu rasa sejuk: Jika tangan dan kaki anda selalu berasa sejuk, disarankan untuk melakukan pemeriksaan tahap hormon tiroid secepat yang mungkin. Menurut Dr. Meik Uhler, kedua-dua anggota yang sejuk ini boleh menjadi tanda hipotiroidisme atau kelenjar tiroid tidak aktif.
-
Masalah berat badan naik mendadak: Sekiranya anda menyedari bahawa berat badan telah naik secara tiba-tiba, sila periksa semula pengambilan makanan dalam seharian. Sekiranya sudah amalkan diet sihat, ia mungkin kesan tindak balas tubuh terhadap insulin. Sekiranya anda mengalami PCOS, tubuh akan secara automatiknya rentan terhadap insulin dan membuatkan berat badan sukar turun
-
Tumbuh banyak jerawat: Perubahan pada kulit seperti timbulnya jerawat yang terlalu banyak menunjukkan paras hormon anda. Ia juga sama dikaitkan dengan masalah PCOS iaitu Polycystic Ovarian Syndrome. Keadaan ini berlaku apabila seseorang mengalami lebihan hormon androgen.
Punca ketidaksuburan wanita
Adalah penting untuk mengetahui bahawa ketidaksuburan bukan salah anda, dan terdapat langkah yang boleh anda ambil untuk mendapatkan bantuan.
Langkah pertama untuk mendapatkan bantuan adalah dengan mengenalpasti punca ketidaksuburan pada wanita.
Berikut beberapa punca dan sebab ramai wanita tidak subur:
Salah satu punca ketidaksuburan wanita yang paling biasa ialah usia. Apabila kita semakin tua, ovari kita menghasilkan semakin sedikit telur. Semakin tua anda cuba hamil, semakin sukar untuk anda hamil.
Ini kerana telur anda tidak sihat atau berkualiti seperti semasa anda masih muda. Ini bermakna walaupun anda hamil, terdapat kemungkinan besar bahawa telur tidak akan ditanam dengan betul di dinding rahim anda dan berisiko keguguran.
Selain itu apabila usia meningkat, badan kita menghasilkan kurang estrogen dan progesteron—hormon penting untuk mengekalkan fungsi pembiakan yang sihat.
Ini bermakna ovari kita mungkin tidak berfungsi pada tahap kemuncaknya seperti semasa kita masih muda, yang menjadikannya lebih sukar untuk mereka mengeluarkan telur semasa ovulasi setiap bulan.
Tiub fallopio tersumbat adalah punca biasa ketidaksuburan wanita. Ia berpunca daripada parut pada tiub fallopio, yang boleh disebabkan oleh jangkitan, kecederaan atau pembedahan.
Tiub fallopio ialah sepasang tiub yang panjang dan nipis yang menghubungkan ovari dengan rahim. Telur bergerak ke bawah salah satu tiub fallopio selepas ia dikeluarkan dari ovari semasa ovulasi. Sperma kemudian bergerak ke atas melalui tiub lain untuk menyuburkan telur dalam rahim jika pembuahan berlaku.
Sekiranya terdapat penyumbatan dalam satu atau kedua-dua tiub, telur tidak akan dapat mencapai destinasi yang dimaksudkan, dan kehamilan tidak akan berlaku.
- Sindrom Ovari Polikistik (PCOS)
Sindrom Ovari Polikistik (PCOS) adalah keadaan hormon biasa yang memberi kesan kepada wanita dalam usia reproduktif dan boleh menyebabkan ketidaksuburan.
Ia disebabkan oleh ketidakseimbangan hormon yang meningkatkan bilangan hormon lelaki dalam badan dan menghalang daripada ovulasi.
- Kualiti telur yang menurun
Kualiti telur yang menurun boleh menyebabkan ketidaksuburan pada wanita.
Kualiti telur yang dihasilkan oleh wanita bergantung pada beberapa faktor, termasuk sama ada anda telah terdedah kepada toksin tertentu atau tidak, terdedah kepada radiasi dan sejauh mana tubuhnya memetabolismekan nutrien yang diambil.
Kualiti telur yang menurun disebabkan oleh genetik dan tabiat pemakanan yang tidak seimbang.
Endometriosis ialah apabila tisu yang biasanya melapisi bahagian dalam rahim anda (endometrium) tumbuh di luarnya. Dianggarkan bahawa kira-kira separuh daripada wanita dengan endometriosis mempunyai masalah kesuburan, dan ramai yang tidak tahu.
Endometriosis boleh menyebabkan ketidaksuburan dalam beberapa cara, termasuk:
- Menyukarkan untuk hamil dengan menjejaskan ovulasi atau implantasi
- Menghalang telur daripada matang dengan betul
- Menyebabkan perekatan pelvis yang menghalang sperma daripada memasuki rahim atau ovari
Jika anda merasakan diri menghidap endometriosis dan sedang bergelut dengan ketidaksuburan, berjumpa dengan doktor untuk mendapatkan rawatan sesuai
Jenis masalah kesuburan wanita
1. Ketidaksuburan primer
Ketidaksuburan primer merujuk kepada keadaan di mana seorang wanita tidak pernah dapat hamil dan membawa kehamilan hingga cukup bulan walaupun telah melakukan hubungan seks yang kerap dan tanpa perlindungan selama sekurang-kurangnya satu tahun (atau enam bulan untuk wanita yang berumur lebih dari 35 tahun).
Ia adalah ketidakupayaan untuk mencapai kehamilan pertama yang berjaya. Wanita yang mengalami masalah kesuburan primer tidak pernah bersalin hidup sebelum ini, dan mereka mungkin mendapatkan bantuan perubatan untuk mengatasi punca.
2. Ketidaksuburan sekunder
Ketidaksuburan sekunder merujuk kepada ketidakupayaan seseorang wanita untuk hamil atau membawa kehamilan hingga cukup bulan, namun mereka pernah mempunyai sekurang-kurangnya satu kehamilan yang berjaya.
Pasangan yang mengalami masalah kesuburan sekunder telah berjaya hamil dan melahirkan pada masa lalu tetapi kini menghadapi kesukaran untuk mencapai kehamilan seterusnya.
Adalah penting untuk menyedari bahawa mempunyai seorang anak tidak menjamin kesuburan untuk kehamilan berikutnya.
Golongan wanita yang berisiko tidak subur
Berikut adalah beberapa kumpulan wanita yang mungkin berisiko lebih tinggi untuk mengalami kemandulan:
- Berat badan: Kedua-dua keadaan kurang berat badan dan berat badan berlebihan boleh menjejaskan pengeluaran hormon dan ovulasi, yang membawa kepada masalah kesuburan.
- Tekanan: Tahap tekanan yang tinggi boleh menjejaskan pengeluaran hormon dan keteraturan haid, yang berpotensi menjejaskan kesuburan.
- Umur: Apabila wanita semakin meningkat, kesuburan mereka secara semula jadi menurun. Wanita yang berumur 35 tahun ke atas lebih berisiko mengalami kemandulan berbanding wanita yang lebih muda akibat penurunan kuantiti dan kualiti telur.
- Keadaan Perubatan: Wanita yang mempunyai keadaan perubatan tertentu mungkin mengalami peningkatan risiko ketidaksuburan. Keadaan ini termasuk sindrom ovari polikistik (PCOS), endometriosis, fibroid rahim, dan gangguan tiroid.
- Gangguan Ovulasi: Ovulasi yang tidak teratur atau tidak hadir boleh menyebabkan ketidaksuburan. Keadaan seperti PCOS dan disfungsi hipotalamus boleh mengganggu keseimbangan hormon yang diperlukan untuk ovulasi biasa.
- Penyakit Radang Pelvik (PID): Jangkitan pelvis yang tidak dirawat atau berulang boleh menyebabkan keradangan dan parut pada organ pembiakan, yang membawa kepada ketidaksuburan.
- Sejarah keluarga: Sejarah keluarga menopaus awal atau ketidaksuburan boleh meningkatkan risiko cabaran kesuburan.
- Pembedahan sebelumnya: Pembedahan sebelumnya pada organ pembiakan, seperti pembuangan sista ovari atau pengikatan tiub, kadangkala boleh menyebabkan pembentukan tisu parut, menjejaskan kesuburan.
Cara cek kesuburan wanita
Anda boleh menyemak ketidaksuburan dalam beberapa cara, termasuk ujian kesuburan dan ultrasound. Ini adalah dua kaedah yang paling biasa.
- Ujian Kesuburan: Ujian kesuburan membantu mendiagnosis sama ada anda boleh hamil secara semula jadi atau tidak. Terdapat beberapa jenis ujian kesuburan yang tersedia, termasuk:
- Ujian darah: Ujian darah mengukur tahap hormon dalam darah anda. Mereka sering digunakan untuk menguji ovulasi atau tahap progesteron yang rendah.
- Ujian air kencing: Ujian air kencing mencari kehadiran hormon dalam sampel air kencing yang diambil sepanjang bulan dan semasa ovulasi.
- Ultrasound: Ultrasound menggunakan gelombang bunyi untuk mencipta imej organ pembiakan anda. Ultrasound boleh membantu menentukan sama ada apa-apa menghalang anda daripada hamil—seperti sista ovari atau peranti dalam rahim (IUD). Mereka juga mungkin menunjukkan keabnormalan pada rahim atau ovari anda yang boleh menyebabkan ketidaksuburan.
Rawatan kesuburan
Rawatan kesuburan bergantung kepada punca masalah kesuburan yang dialami wanita atau pasangan. Berikut adalah beberapa kaedah yang biasa digunakan untuk merawat masalah kesuburan:
- Kaunseling dan Pendidikan: Doktor boleh memberikan kaunseling kepada pasangan atau individu mengenai proses pembiakan, kesuburan, dan faktor-faktor yang mempengaruhi peluang kehamilan. Pendidikan ini penting untuk membantu pasangan memahami kitaran ovulasi, tempoh subur dan tanda-tanda kesuburan.
- Pemantauan Ovulasi: Pasangan boleh memantau ovulasi untuk mengetahui bila tempoh subur berlaku. Ini melibatkan pemantauan suhu badan, perubahan dalam lendir serviks, atau menggunakan kit ujian ovulasi untuk menentukan masa yang sesuai untuk melakukan hubungan seks.
- Terapi Hormon: Untuk beberapa masalah hormon seperti sindrom ovari polikistik (PCOS) atau ketidakseimbangan hormon lain, doktor mungkin menetapkan terapi hormon untuk membantu memulihkan keseimbangan hormon dan meningkatkan kesuburan.
- Rawatan Kesihatan Reproduktif: Sesetengah keadaan perubatan seperti endometriosis, fibroid, atau tiub fallopio tersumbat boleh menjejaskan kesuburan. Ubat atau pembedahan untuk merawat masalah ini boleh membantu meningkatkan peluang kehamilan.
- Teknik Pembiakan Berbantu: Jika kaedah di atas tidak berkesan, teknik pembiakan berbantu boleh digunakan. Ini termasuk:
a. Intrauterine insemination (IUI): Sperma diproses dan diletakkan terus di dalam rahim untuk meningkatkan peluang pembuahan.
b. Persenyawaan In Vitro (IVF): Telur diambil dari ovari, disenyawakan di makmal dengan sperma, dan embrio yang sedang berkembang kemudian diletakkan semula ke dalam rahim.
c. Suntikan Sperma Intracytoplasmic (ICSI): Kaedah di mana sperma disuntik terus ke dalam telur untuk meningkatkan peluang persenyawaan.
- Perubatan Alternatif: Sesetengah orang juga mencari ubat alternatif atau pendekatan holistik untuk meningkatkan kesuburan, seperti akupunktur, urutan atau suplemen herba. Walaupun sesetengah orang mendapati pendekatan ini bermanfaat, bukti saintifik mereka tidak disokong sepenuhnya.
Ubat kesuburan wanita
Ubat kesuburan wanita boleh berbeza-beza bergantung kepada punca masalah kesuburan yang dialami oleh setiap individu. Beberapa ubat yang sering digunakan untuk meningkatkan kesuburan wanita termasuk:
- Ubat Perangsang Ovulasi (Ubat Kesuburan): Contohnya, Clomiphene citrate (Clomid) atau hormon gonadotropin. Ubat-ubatan ini membantu merangsang ovulasi dan boleh digunakan dalam rawatan wanita yang mengalami masalah ovulasi yang tidak teratur atau tiada.
- Metformin: Ubat ini sering digunakan untuk wanita dengan sindrom ovarium polikistik (PCOS) yang boleh menyebabkan masalah ovulasi.
- Hormon Penguat Folikel (FSH): Hormon ini digunakan untuk merangsang pertumbuhan folikel dalam ovari untuk menyediakan telur untuk ovulasi.
- Luteinizing Hormone (LH): Digunakan dalam kombinasi dengan FSH untuk membantu merangsang ovulasi pada wanita yang tidak mengalami ovulasi secara semula jadi.
- Hormon HCG (Human Chorionic Gonadotropin): Hormon ini boleh digunakan untuk membantu mencetuskan pembebasan telur matang selepas terapi hormon penggalak folikel selesai.
Makanan untuk kesuburan wanita
Makanan yang sihat dan berkhasiat dapat membantu meningkatkan kesuburan wanita. Diet yang betul boleh membantu mengekalkan keseimbangan hormon, meningkatkan kualiti telur, dan menyokong kesihatan reproduktif keseluruhan.
Berikut adalah beberapa makanan untuk kesuburan wanita:
- Sayuran Berdaun Hijau: Sayuran seperti bayam, brokoli dan kangkung kaya dengan asid folik, zat besi dan kalsium, yang penting untuk kesihatan reproduktif.
- Buah-buahan: Buah-buahan seperti oren, mangga, kiwi dan beri mengandungi vitamin C dan antioksidan, yang boleh meningkatkan kualiti telur dan membantu dalam pembuahan.
- Bijirin Penuh: Bijirin penuh, beras perang dan quinoa mengandungi serat, vitamin B, dan mineral seperti zink dan magnesium, yang baik untuk keseimbangan hormon dan kesuburan.
- Protein berasaskan tumbuhan: Kacang dan tauhu adalah sumber protein berasaskan tumbuhan yang kaya dengan zat besi, serat dan fitoestrogen, yang membantu mengawal kitaran haid.
- Ikan Berlemak: Ikan seperti salmon, sardin dan tuna mengandungi asid lemak omega-3, yang bermanfaat untuk kesihatan reproduktif dan meningkatkan kesuburan.
- Produk Tenusu Rendah Lemak: Susu rendah lemak, yogurt dan keju mengandungi kalsium dan vitamin D, yang menyokong tulang yang sihat dan sistem pembiakan.
- Telur: Telur mengandungi protein berkualiti tinggi, asid lemak sihat dan vitamin D, yang baik untuk kesuburan.
- Minyak Zaitun: Minyak zaitun mengandungi lemak yang sihat dan antioksidan, yang boleh membantu mengekalkan keseimbangan hormon.
- Makanan Kaya Zat Besi: Pengambilan makanan kaya zat besi seperti daging tanpa lemak, ikan, bayam dan kacang boleh membantu mencegah anemia, yang boleh menjejaskan kesuburan.
Cara mencegah ketidaksuburan wanita
Pencegahan kemandulan di kalangan wanita melibatkan mengamalkan tabiat gaya hidup sihat, memahami kesihatan reproduktif, dan bersikap proaktif untuk mendapatkan rawatan perubatan apabila diperlukan.
Berikut ialah beberapa langkah dan amalan utama yang boleh membantu mencegah kemandulan pada wanita:
1. Pemeriksaan Kesihatan Berkala: Jadualkan lawatan berkala dengan pembekal penjagaan kesihatan anda untuk pemeriksaan rutin dan pemeriksaan. Pemeriksaan kesihatan yang kerap boleh membantu mengenal pasti dan menangani sebarang masalah kesihatan asas yang boleh menjejaskan kesuburan.
2. Mengekalkan Berat Badan yang Sihat: Berat badan yang kurang atau berat badan berlebihan boleh mengganggu keseimbangan hormon dan ovulasi, yang membawa kepada masalah kesuburan. Matlamat untuk berat badan yang sihat melalui diet seimbang dan senaman yang kerap.
3. Menguruskan Tekanan: Tahap tekanan yang tinggi boleh menjejaskan pengeluaran hormon dan ovulasi. Libatkan diri dalam aktiviti mengurangkan tekanan seperti meditasi, yoga atau meluangkan masa di alam semula jadi untuk menggalakkan kesejahteraan keseluruhan dan kesihatan reproduktif.
4. Hadkan Pendedahan kepada Bahan Kimia Berbahaya: Sesetengah bahan kimia dalam racun perosak tertentu, produk pembersihan rumah dan barangan penjagaan diri mungkin mempunyai kesan buruk terhadap kesuburan. Kurangkan pendedahan kepada bahan kimia tersebut untuk melindungi kesihatan reproduktif.
5. Dapatkan Penilaian Awal: Jika anda telah mencuba untuk hamil tanpa kejayaan selama setahun (atau enam bulan jika anda berusia lebih 35 tahun), dapatkan penilaian daripada pakar kesuburan. Diagnosis awal dan rawatan sebarang masalah kesuburan yang mendasari boleh meningkatkan peluang untuk pembuahan yang berjaya.
Semoga bermanfaat!
Peringatan: Anda tidak dibenarkan menyiar artikel ini di mana-mana laman web atau status Facebook yang lain, tanpa pemberian kredit dan pautan yang tepat lagi berfungsi pada artikel asal di laman theAsianparent Malaysia
Baca juga: 26 Klinik Kesuburan Terbaik Di Malaysia Yang Membantu Isu Ketidaksuburan Untuk Hamil
Baca juga: 11 Jenis Makanan Ini Berkesan Meningkatkan Kesuburan, Suami Isteri Sila Take Note!
Baca juga: Bahan Kimia Ini Boleh Menganggu Kesuburan, Namun Ia Cukup Sukar Untuk Dielakkan! Ketahui Apakah Ia
Ada isu keibubapaan yang buat anda risau? Jom baca artikel atau tanya dan dapat terus jawapan dalam app theAsianparent kami! Download theAsianparent Community di iOS dan Android sekarang!
