Penyakit SLE atau Systemic Lupus Erythematosus biasanya dikenali sebagai lupus, adalah penyakit autoimun kronik yang boleh menjejaskan pelbagai bahagian badan.
Gangguan penyakit SLE terletak pada keupayaannya untuk meniru penyakit lain dan sifatnya tidak dapat diramalkan. Dalam artikel ini kami kongsikan gambaran menyeluruh tentang apa itu penyakit lupus, jenis penyakit SLE, faktor risiko dan punca penyakit lupus.
Apa Itu Penyakit Lupus Atau Penyakit SLE
Sistemik lupus eritematosus (SLE) atau lupus adalah penyakit kronik “autoimmune” di mana antibodi seseorang bertindakbalas dengan tisu badan seseorang pesakit itu sendiri. Ini menjejaskan beberapa bahagian sistem tubuh seperti kulit, sendi, buah pinggang, paru-paru, sistem saraf atau organ-organ lain di dalam badan.
“Lupus” berasal daripada perkataan Latin bererti “serigala”, hal ini kerana pakar perubatan mengibaratkan tompok-tompok kemerahan di muka pesakit sebagai gigitan serigala.
Menurut Persatuan SLE Malaysia, lebih kurang 90% pengidap SLE adalah wanita sementara 10% adalah lelaki dan kanak-kanak. Lebih kurang 90% wanita yang mengidap SLE berada di dalam lingkungan umur boleh hamil iaitu di antara 15 hingga 50 tahun.
Di Malaysia dianggarkan lebih daripada 10,000 orang telah disahkan mengidap SLE dalam jangka masa 30 tahun kebelakangan ini. Namun demikian, PSLEM percaya ada ramai lagi mereka yang mengidap SLE yang belum disahkan.
Jenis Penyakit Lupus
Terdapat beberapa jenis penyakit lupus:
- Sistemik Lupus Eritematosus (SLE): yang biasanya dimaksudkan apabila kita sebutkan “lupus”. Gejalanya mungkin sederhana atau serius. SLE biasanya menyerang mereka yang berumur di antara 15 dan 45 tahun. Walaubagaimanapun, sebilangan kecil pengidap SLE adalah kanak-kanak dan mereka yang berusia lebih 45 tahun.
- Diskoid Lupus Eritematosus (DLE): Ia merupakan penyakit kulit yang kronik di mana terdapat tompok-tompok merah (malar rash) di muka, kulit kepala, bahagian badan, kaki dan tangan. Kulit yang terlibat akan menjadi tebal dan bersisik serta mungkin meninggalkan parut. Ruam berkenaan boleh berlarutan hingga beberapa hari atau tahun dan kemungkinan akan berulang setelah sembuh. Sebilangan kecil mereka yang mengidap DLE boleh mendapat SLE di kemudian hari.
- Lupus Neonatal: Ia adalah keadaan yang boleh berlaku pada bayi lahir oleh pengidap SLE. Ini mungkin disebabkan auto-antibodi di dalam darah ibu yang dipanggil anti-Ro (SSA) dan anti-La (SSB). Akibatnya, bayi mengalami masalah radang kulit, masalah hati, dan masalah darah (low blood counts). Gejalanya akan hilang sedikit demi sedikit dalam masa beberapa bulan. Walaupun kes-kes begini jarang sekali dijumpai, namun bagi bayi yang lahir dengan masalah neonatal lupus mungkin juga mengalami masalah jantung.
Apa Itu Penyakit Lupus: Faktor Risiko
- Sejarah keluarga: Jika seseorang dalam keluarga anda menghidap lupus atau penyakit autoimun yang lain, anda mungkin berisiko lebih tinggi.
- Jantina: Penyakit lupus lebih kerap berlaku pada kanak-kanak perempuan dan wanita, terutamanya antara umur 15 dan 44 tahun.
- Umur: Walaupun lupus boleh berlaku pada mana-mana umur, ia kerap berlaku pada golongan yang berusia antara 15 dan 44 tahun.
- Hormon: Hormon seperti semasa akil baligh, kehamilan atau menopaus, mungkin mempunyai peranan dalam lupus.
- Persekitaran: Perkara tertentu dalam persekitaran, seperti cahaya matahari atau jangkitan boleh mencetuskan penyakit lupus pada orang yang sudah berisiko.
- Gen dan Perubahan dalam Gen: Jika gen anda mempunyai ciri-ciri tertentu dan jika terdapat perubahan dalam cara gen anda berfungsi, ini mungkin meningkatkan peluang anda menghidap penyakit lupus.
Punca Penyakit Lupus
Punca penyakit lupus yang sebenar tidak diketahui sepenuhnya, tetapi beberapa faktor mungkin menyumbang:
- Genetik: Jika seseorang dalam keluarga anda menghidap penyakit lupus atau masalah autoimun yang lain, anda mungkin lebih berkemungkinan menghidap lupus.
- Isu Sistem Imun: Penyakit lupus berlaku apabila sistem imun tidak berfungsi dengan betul. Daripada melindungi badan, ia menyerang bahagiannya sendiri, menyebabkan keradangan dan kerosakan.
- Pencetus dalam Persekitaran: Perkara tertentu dalam persekitaran, seperti cahaya matahari, jangkitan atau ubat-ubatan tertentu mungkin mencetuskan penyakit lupus pada orang yang sudah terdedah kepadanya.
- Hormon: Penyakit lupus lebih kerap berlaku pada wanita, terutamanya ketika masih berupaya melahirkan anak. Hormon, seperti estrogen, mungkin memainkan peranan.
- Perubahan dalam Aktiviti Gen: Faktor persekitaran boleh menyebabkan perubahan dalam cara gen berfungsi tanpa mengubah gen itu sendiri. Perubahan ini boleh mempengaruhi sistem imun dan menyumbang kepada lupus.
- Isu Pecahan Sel: Dalam lupus, proses di mana sel lama secara semula jadi mati dan diganti mungkin tidak berfungsi dengan betul. Ini boleh menyebabkan pengumpulan serpihan sel, mendorong sistem imun untuk menyerang sel yang sihat.
- Pengaktifan Luar Biasa Sel Imun: Pelbagai sel imun dalam badan mungkin menjadi terlalu aktif atau tidak berkomunikasi dengan betul, yang membawa kepada penghasilan antibodi berbahaya dan menyebabkan keradangan pada lupus.
Apa Itu Penyakit Lupus: Tanda Dan Simptom
Setiap pesakit mempunyai gejala yang berbeza-beza, iaitu samada sederhana atau serius. Gejala ini juga boleh datang dan pergi. Namun gejala SLE yang lazim ialah sendi bengkak dan sakit (arthritis), demam yang tidak diketahui puncanya, dan keletihan yang amat.
Terdapat juga tompok-tompok merah (malar rash) di pipi dan hidung seperti bentuk “kupu-kupu”. Ruam juga boleh timbul di muka dan telinga, di bahagian atas kedua lengan dan tangan, bahu dan dada.
Oleh kerana pengidap penyakit SLE sensitif kepada cahaya matahari (fotosensitif) tompok-tompok merah ini akan menjadi lebih teruk selepas terdedah kepada matahari.
Samada seseorang itu mendapat gejala yang serius atau tidak, ia berbeza dari seorang kepada seorang yang lain.
Berikut beberapa tanda penyakit SLE:
- Demam, keletihan, dan penurunan berat badan
- Sakit dan bengkak sendi (arthritis) selama beberapa minggu
- Tompok-tompok merah menyerupai kupu-kupu di pipi dan hidung
- Tompok-tompok merah di kawasan kulit yang terdedah kepada sinaran matahari
- Ulser di mulut dan hidung berlarutan lebih sebulan
- Rambut gugur secara bertompok-tompok atau di sekeliling (hair line)
- Sawan, strok dan gangguan mental
- Risiko untuk mendapat darah beku
- Kerap keguguran bayi
- Darah atau protein dalam air kencing menunjukkan gangguan sistem buah pinggang
- Bilangan sel darah putih atau sel darah merah rendah
Komplikasi Penyakit Lupus
- Masalah Buah Pinggang: Penyakit lupus boleh menyebabkan keradangan pada buah pinggang, membawa kepada kerosakan buah pinggang dan kadangkala kegagalan buah pinggang.
- Isu Jantung: Lupus meningkatkan kemungkinan masalah jantung dan saluran darah, seperti serangan jantung atau strok.
- Masalah Sendi dan Otot: Keradangan sendi jangka panjang dalam lupus boleh menyebabkan kerosakan, menjadikan sendi sakit dan menjejaskan otot.
- Kesukaran Bernafas: Lupus boleh menyebabkan keradangan di sekitar paru-paru, menjadikannya sukar untuk bernafas dan kadang-kadang membawa kepada pengumpulan cecair di dada.
- Keradangan Kantung Jantung (Pericarditis): Kantung di sekeliling jantung boleh meradang, menyebabkan sakit dada dan potensi masalah dengan fungsi jantung.
- Menjejaskan Fungsi Otak dan Mood: Lupus boleh menjejaskan otak, menyebabkan sawan, masalah ingatan, dan perubahan mood.
- Komplikasi Kulit: Masalah kulit dalam lupus boleh termasuk parut, perubahan warna kulit, dan risiko jangkitan kulit yang lebih tinggi.
- Gangguan Darah: Penyakit lupus boleh menjejaskan darah, membawa kepada masalah seperti anemia (sel darah merah rendah), kiraan sel darah putih rendah dan kiraan platelet rendah.
- Jangkitan: Rawatan penyakit lupus boleh mengurangkan keupayaan tubuh untuk melawan jangkitan, menjadikannya lebih mudah untuk jatuh sakit.
- Cabaran Kehamilan: Wanita dengan penyakit lupus mungkin menghadapi kesukaran semasa hamil, seperti risiko keguguran yang lebih tinggi atau kelahiran pramatang.
Adakah Penyakit SLE Boleh Sembuh?
Buat masa ini penyakit Lupus hanya boleh dikawal dan bukan disembuhkan sepenuhnya. Rawatan yang diberi berbeza dan bergantung kepada pesakit.
Pesakit yang mengalami simptom ringan seperti sakit sendi, ruam, demam dan keletihan memerlukan rawatan yang berbeza berbanding pesakit yang keadaannya lebih teruk. Berbanding 20 tahun yang lalu, kini kita mempunyai pelbagai pilihan rawatan.
Pencegahan Dan Rawatan Penyakit Lupus
- Kekalkan Gaya Hidup Sihat: Mengamalkan diet seimbang, kaya dengan buah-buahan, sayur-sayuran, bijirin penuh, dan protein tanpa lemak, boleh menyokong kesihatan keseluruhan. Mengehadkan makanan yang diproses dan pengambilan gula yang berlebihan juga bermanfaat.
- Senaman Dengan Kerap: Libatkan diri dalam aktiviti fizikal yang kerap untuk menggalakkan kesihatan kardiovaskular dan mengekalkan berat badan yang sihat. Senaman juga boleh memberi kesan positif pada mood dan fungsi imun.
- Perlindungan Matahari: Pendedahan matahari dikaitkan dengan risiko penyakit SLE atau lupus. Lindungi kulit anda dengan menggunakan pelindung matahari, memakai pakaian pelindung, dan mencari tempat teduh, terutamanya jika anda sensitif kepada cahaya matahari.
- Urus Tekanan: Tekanan berlebihan boleh memberi kesan terhadap autoimun. Amalkan aktiviti mengurangkan tekanan seperti meditasi, senaman pernafasan dalam atau yoga.
- Elakkan Merokok: Merokok dikaitkan dengan peningkatan risiko penyakit SLE dan boleh memburukkan gejala pada individu yang sudah mempunyai penyakit ini.
- Pemeriksaan Berkala: Menghadiri pemeriksaan kesihatan berkala dan segera menangani sebarang masalah kesihatan. Pengesanan awal dan pengurusan isu kesihatan boleh menyumbang kepada kesejahteraan keseluruhan.
- Ketahui Sejarah Keluarga Anda: Jika penyakit lupus atau penyakit autoimun lain berlaku dalam keluarga, ketahui sejarah keluarga anda. Maklumkan kepada doktor dan pertimbangkan pemantauan yang lebih berhati-hati.
- Hadkan Pendedahan Toksin Alam Sekitar: Kurangkan pendedahan kepada toksin dan pencemar alam sekitar, yang boleh menyumbang kepada tindak balas autoimun. Ini termasuk berhati-hati dengan bahan kimia dan bahan pencemar tertentu di rumah dan tempat kerja.
Antara Ubat-Ubatan Penyakit Lupus
Walaupun tiada ubat penyakit lupus yang khusus, ada beberapa pilihan rawatan dapat membantu menguruskan gejala, mengawal keradangan dan mencegah kerosakan mengikut kesesuaian individu.
Antara rawatan untuk penyakit SLE atau lupus ini adalah:
- Nonsteroidal Anti-Inflammatory Drugs (NSAIDs): Ubat-ubatan ini membantu mengurangkan kesakitan dan keradangan, terutamanya pada sendi.
- Kortikosteroid: Prednison dan ubat-ubatan yang serupa adalah ubat anti-radang kuat yang sering digunakan untuk mengurangkan gejala penyakit SLE.
- Imunosupresan: Ubat-ubatan yang menekan sistem imun boleh membantu mengawal aktiviti berlebihan yang bertanggungjawab untuk kerosakan tisu dalam lupus.
- Ubat Antimalaria: Hydroxychloroquine, pada asalnya dibangunkan untuk merawat malaria, telah terbukti berkesan dalam menguruskan gejala lupus tertentu, termasuk ruam kulit dan sakit sendi.
- Biologi: Dalam sesetengah kes, terapi biologi mungkin disyorkan untuk menyasarkan komponen sistem imun tertentu secara khusus.
Kesan Penyakit Lupus Yang Tidak Dirawat
Sekiranya SLE tidak dirawat, ia boleh menyebabkan pelbagai akibat dan kesan negatif terhadap kesihatan. Beberapa kemungkinan kesan bahayanya jika tidak dirawat:
- Kerosakan Organ: Penyakit SLE boleh menyebabkan keradangan dalam pelbagai organ badan, seperti buah pinggang, jantung, paru-paru dan otak. Jika keradangan tidak dikawal, kerosakan organ boleh meragut nyawa.
- Kerosakan Sendi: SLE sering menjejaskan sendi, menyebabkan arthritis lupus. Jika tidak dirawat, kerosakan sendi boleh berlaku yang membawa kepada ketidakupayaan.
- Kerosakan Kulit: Manifestasi kulit, seperti ruam lupus, mungkin berlaku. Jika tidak dirawat, kulit boleh mengalami kerosakan kekal.
- Gangguan Sistem Saraf: SLE boleh menjejaskan sistem saraf dan menyebabkan gangguan neurologi. Ini boleh melibatkan simptom seperti kekeliruan, gangguan ingatan, atau kelemahan otot.
- Masalah Darah: SLE boleh menyebabkan gangguan sistem darah, termasuk peningkatan risiko pembekuan darah atau penurunan bilangan sel darah tertentu.
- Masalah Kardiovaskular: Keradangan yang dikaitkan dengan SLE boleh meningkatkan risiko penyakit kardiovaskular, termasuk penyakit jantung.
- Gangguan Imun: SLE melibatkan disfungsi sistem imun, dan jika tidak dirawat, boleh meningkatkan risiko jangkitan serius.
Kesimpulannya, penyakit SLE atau Sistemik Lupus Erythematosus adalah gangguan autoimun kompleks yang sukar diramalkan.
Keadaan kronik ini timbul daripada gabungan faktor genetik, persekitaran dan hormon. Tidak hanya muncul tompokan ruam merah seperti bentuk rama-rama di seluruh muka sahaja, penyakit SLE juga boleh menjejaskan pelbagai sistem organ, yang membawa kepada sakit sendi, keletihan dan pelbagai komplikasi.
Semoga artikel ini bermanfaat.
Peringatan: Anda tidak dibenarkan menyiar artikel ini di mana-mana laman web atau status Facebook yang lain, tanpa pemberian kredit dan pautan yang tepat lagi berfungsi pada artikel asal di laman theAsianparent Malaysia
Di theAsianparent Malaysia, penting bagi kami untuk membekalkan anda maklumat yang betul, penting dan tepat pada masanya. Tetapi ini tidak berfungsi sebagai alternatif untuk nasihat perubatan atau rawatan perubatan. theAsianparent Malaysia tidak bertanggungjawab terhadap mereka yang memilih untuk mengambil ubat berdasarkan maklumat daripada laman web kami. Jika anda mempunyai sebarang keraguan, kami mengesyorkan agar anda berunding dengan doktor anda untuk mendapatkan maklumat yang lebih jelas.
Baca juga: Penyakit Bronkitis (Bronchitis): Apa Itu Bronkitis, Punca, Simptom & Rawatan
Baca juga: Demam Denggi (Dengue Fever): Tanda Demam Denggi, Pantang Larang & Cara Merawat Demam Denggi
Baca juga: Buasir Ketika Hamil (Hemorrhoids): Apa Itu Buasir, Petua Kecutkan Buasir & Cara Merawat Buasir
Ada isu keibubapaan yang buat anda risau? Jom baca artikel atau tanya dan dapat terus jawapan dalam app theAsianparent kami! Download theAsianparent Community di iOS dan Android sekarang!
